Skip to content
Надежите кои ги полагаат членките на БРИКС алијансата за нова светска валута со која ќе ја прекинат доминација на американскиот долар на глобалните пазари, во моментов реферира со познатата синтагма на пасионираните обложувачи: „Не се клади на мртов коњ“.
Новата светска валута и трговската алијанса на БРИКС може да биде мртва уште пред да започне поради несогласувањето, додека американскиот долар се уште се користи во 90% од целата трговија. Како што пренесува Јаху фајнанс, смелиот повик од бразилскиот претседател Луис Инасио Лула да Силва до државите од БРИКС да воспостават заедничка валута беше дочекан со скептицизам.
Обраќајќи се пред преполната публика за време на Самитот на БРИКС оваа година во Јоханесбург, Јужна Африка, Силва тврдеше дека заедничката валута ќе ги изолира овие нации – Бразил, Русија, Индија, Кина и Јужна Африка – од бурните бранови на промени на курсот на доларот.
Но, идеалистичката визија е преполна со логистички загатки, кои произлегуваат од длабоките економски, политички и географски разлики што ги карактеризираат петте нации. Додека поддржувачите на Силва споделуваа валута како заштита од ранливости и подобрување на опциите за плаќање, другите лидери на БРИКС покажуваат различни степени на ентузијазам, доколку воопшто и го има.
И покрај некои првични грижи, алијансата БРИКС имаше мал ефект врз економијата на САД. S&P 500 досега оваа година порасна за 17%. И берзата Nasdaq (NASDAQ) порасна рекордни 40,87% годишно до денес.
Јужна Африка се чинеше неподготвена за дискусијата за валутата, наведувајќи дека тоа не е на агендата на нејзиниот самит. Ставот на Индија беше поконкретен, а нејзиниот министер за надворешни работи целосно го отфрли тој поим. Спротивно на тоа, рускиот претседател Владимир Путин навести наклонетост кон зголемена трговија со национални валути. Во меѓувреме, кинескиот претседател Си Џинпинг одржа дипломатски молк за валутното прашање, фокусирајќи се наместо тоа на застапување за „реформа на меѓународниот финансиски и монетарен систем“.
Таков колосален потфат не би бил чисто економски; тоа би имало длабоки политички импликации. Како што објасни гувернерот на Јужноафриканската резервна банка Лесетја Кгањаго, овој напор ќе наложи банкарска и фискална унија, макроекономска конвергенција и формирање на централизирана банка. Трговската нерамнотежа, особено со Кина како главен трговски партнер за сите држави на БРИКС, претставува значителен предизвик.
Додека лидерите на БРИКС изразија желба да ја намалат нивната зависност од американскиот долар, неговата доминација е неспорна. И покрај падот на 20-годишниот минимум на официјалните девизни резерви кон крајот на 2022 година, американскиот долар останува најважен во глобалната трговија, со речиси 90% од глобалните девизни зделки.
Како што се развиваат овие дискусии, сложеноста на имплементацијата на таков систем останува колосален предизвик. Вистинското прашање е дали овие нации, со нивните различни агенди и приоритети, можат навистина да се обединат под знамето на единствената валута.
Според Расел Харди, врвен трговец со нафта и извршен директор на Витол, земјите од БРИКС кои го отфрлаат американскиот долар за нафта и прифаќаат локални валути само ќе им наштетат на нивните економии. Американскиот долар е де факто валута за нафтата, а заканата од нејзиниот став ќе создаде проблеми за земјите во развој.
Во една неодамнешна анализа, ЈП Морган ја предвиде иднината на американскиот долар откако се соочи со закани од блокот БРИКС. Институцијата го проучувала ризикот од дедоларизација ширум светот бидејќи другите валути изгледаат како глобална резерва.
И според анализата на ЈП Морган и според мислењето на извршен директор на Витол, Расел Харди, БРИКС најверојатно нема да успее да го симне американскиот долар во скоро време, и тој останува де факто врховна валута, додека кинескиот јуан не е ни блиску до тоа да го загрози.
Драган Мишев (CivilMedia)
