Skip to content
Природните ресурси на Украина се ставени во центарот на вниманието откако претседателот Доналд Трамп изрази желба САД да ја преземат контролата врз ресурсите во замена за воена поддршка. Но, излегува дека всушност не се знае многу за тоа што всушност има Украина, резимира „Bloomberg“.
Различни податоци покажуваат дека Украина има резерви во вредност од над 10 трилиони долари и владата на претседателот Володимир Зеленски сака да промовира клучни метали кои можат да се експлоатираат во замена за економска и воена поддршка.
Ретките земјини метали – кои играат клучна улога во одбранбените и другите високотехнолошки индустрии – станаа посебен фокус на Трамп, кој се обидува да обезбеди резерви. Минатата недела, претседателот рече дека сака ретки земјени елементи вредни 500 милијарди долари.
Но, Украина нема големи наоѓалишта на елементи од ретка земја кои се меѓународно признати како економски исплатливи. Иако земјата пријави голем број на наоѓалишта, малку се знае за нивниот потенцијал – повеќето од нив се чини дека се нуспроизводи од формирањето на елементи како фосфати, додека некои други се во области под руска контрола.
„Ретките земјени метали се толку ниски што обично не ги објавуваат подеталните студии, па едноставно нема доволно информации“, рече Вилис Томас, главен консултант во „CRU Group“.
Пазарот на елементи од ретки земји – кои главно се користат за силни магнети – е мал во споредба со стоките како бакар или нафта. Бројките остануваат ниски дури и ако се додадат други клучни специјални метали откриени во Украина. Минатата година, САД увезоа ретки метали, титаниум, циркониум, графит и литиум во вредност од околу 1,5 милијарди долари вкупно, според пресметките на „Bloomberg“ врз основа на податоците од Геолошкиот институт на САД.
Информациите за депозитите во Украина доаѓаат главно од владините податоци, па дури и поранешниот шеф на службата за геолошки истражувања на Украина рече дека нема ажурирана проценка за ресурсите на земјата, објави „S&P Global“ минатата недела.
Дури и ако Украина има некои економски експлоатирачки наоѓалишта, Западот сепак се соочува со поголем предизвик за надминување – нивното ископување е релативно лесно, но нивното преработка е многу потешко.
Кина е одговорна за приближно 60% од производството, но уште позначајно, 90% од капацитетот за изолација и рафинирање. Пекинг, исто така, ги покажа своите заби во последниве години во услови на тензии со САД околу пристапот до полупроводници.
Каков било договор со Украина нема да го реши овој проблем, коментира Томас. На САД сè уште им е потребен синџир на вредност за изолација и производство на магнети што е во голема мера надвор од Кина, а таков едноставно не постои во овој момент, додава тој.
Западните рударски компании во голема мера не успеаја да изградат сопствен бизнис со ретки земјени метали, притиснати од грижите за животната средина, предизвиците во обработката, екстремната нестабилност на цените и тешкотиите да се натпреваруваат со кинеските производители.
На пример, австралиската „Lynas Rare Earths Ltd.“, еден од ретките производители надвор од Кина, е оптоварена со загриженост за радиоактивен отпад и противење на локалната заедница на фабрика за преработка во Малезија.
Во САД, „Molycorp Inc.“ беше локален индустриски лидер пред да пропадне. Нејзиниот наследник, „MP Materials Corp.“, кој управува со проектот „Mountain Pass“ во Калифорнија, беше критикуван во минатото за испраќање суровини во Кина за преработка. Вашингтон обезбеди финансирање и на „Lynas“ и на „MP“ за развој на капацитети за преработка во САД.
Како и многу клучни суровини, металите од ретки земји се релативно изобилни на глобално ниво, но честопати не постојат во доволно висока концентрација за да бидат исплатливо извлечени и рафинирани. Надвор од Кина, најголеми резерви се наоѓаат во Бразил, Индија, Австралија, Русија, Виетнам и САД, според „USGS“.
Елементите од ретка земја се користат во сè, од „iPhone“ до проектили со ласерско наведување. За еден борбен авион Ф-35 потребни се повеќе од 900 фунти (над 400 килограми) метали од ретки земји, додека секоја нуклеарна подморница од класата Вирџинија содржи 9.200 фунти (над 4.000 кг), според американското Министерство за одбрана.
Пред руската инвазија на Украина, имаше мал интерес од големите рударски компании, кои поминаа голем дел од последните две децении во потрага по неискористени депозити низ светот.
Главната рударска компанија во земјата е „Ferrexpo Plc“, компанија за железна руда регистрирана во Лондон, која има едно од најквалитетните продукции за производство на челик. „Metinvest BV“, пак, ископува јаглен и железна руда. Страната произведува и ураниум.
