Skip to content
Како дел од сеопфатниот преглед на подготвеноста на ЕУ за војна и криза, објавен во средата, поранешниот фински претседател Саули Ниинисто смета дека на ЕУ ѝ треба сопствена разузнавачка агенција за да им помогне на земјите да ги одвратат заканите, саботери и странски агенти кои работат во главните градови низ континентот преку повеќе споделување информации.
Уште во март, Ниинисто – кој беше претседател на Финска повеќе од една деценија – доби мисија од претседателката на Европската комисија Урсула фон дер Лајен да достави детален извештај за подготвеноста на блокот за војна и цивилна одбрана, заедно со предлози за подобрување.
Рускиот претседател Владимир Путин веќе со години води војна во Украина на источната граница на ЕУ, а неговите оперативци се активни низ целиот блок, предизвикувајќи загриженост за способноста на националните агенции да предвидуваат злонамерни активности и влијание.
Во својот план, Ниинисто ѝ кажува на ЕУ да развие „целосно разузнавачка служба за соработка на ниво на ЕУ што може да им служи и на стратешките и на оперативните потреби“, истовремено додавајќи дека „неопходна е мрежа против саботажа“ за заштита на инфраструктурата.
Потребна е повеќе работа за да се „засили работата против шпионажата во институциите на ЕУ“, рече тој откако го претстави планот заедно со Фон дер Лајен.
Бројни дипломати беа протерани од главните градови поради обвинувањата за шпионажа, а Брисел стана жешка точка за агентска активност со стотици институции и амбасади лоцирани во градот. Уште повеќе, руската војна против Украина предизвика хаос низ ЕУ – од беспилотни летала кои ги надгледуваат местата за обука на армијата, до спречени обиди за атентат врз раководители на оружје и напади на подморска инфраструктура.
Западните сојузници веќе споделуваат разузнавачки информации – со мрежата Five Eyes која ги поврзува агенциите во Соединетите Американски Држави, Австралија, Канада, Нов Зеланд и Обединетото Кралство – и таква агенција на ЕУ треба да се фокусира на добра употреба на информациите кои веќе се оперативни, рече Ниинисто.
„Треба да си веруваме еден на друг“, рече Ниинисто.
Сепак, мали се шансите ЕУ наскоро да ги избере најдобрите и најпаметните од своите регурти за кариера во мисии од висок ризик во странство, најмногу поради противењето на земјите-членки од пресилна извршна рака на ЕУ:
„Сите знаеме дека собирањето разузнавачки информации е првенствено одговорност на земјите-членки“, рече Фон дер Лајен. „Треба да се надоврземе на подобрување на протокот на информации, собирање информации и собирање разузнавачки информации“.
Има многу други области каде што блокот треба да ја зајакне својата подготвеност за конфликт, рече тој, предлагајќи и Закон за подготвеност на ЕУ кој ќе ги постави „принципите, стандардите и целите“ според кои земјите треба да соработуваат. На пример, на ЕУ ѝ недостасуваат милион експерти за сајбер-безбедност, рече Ниинисто, и иако не се залага за воена регрутација, тој се залага за главните градови да воведат програми што ги внесуваат цивилите во националната одбрана.
Безбедносните агенции, исто така, треба да „го отежнат колку што е можно непријателските странски разузнавачки служби да дејствуваат насекаде во ЕУ“, рече тој.
Наодите на Нинисто ќе се вклучат во вториот мандат на фон дер Лајен, во кој ЕУ ќе го има својот прв комесар за одбрана во историјата, кој ќе има задача да подготви бела книга за одбраната.
