Skip to content
Акциите на глобалните берзи се „лизнаа надолу“ еден ден откако претседателот Доналд Трамп објави нови високи тарифи, за кои се предвидува дека ќе ги зголемат цените и ќе ја забават економијата и во САД и во странство.
Берзите во Азија-Пацифик паднаа втор ден по ред, следејќи го американскиот индекс S&P 500, кој го забележа најголемиот пад од времето на ковид-кризата во 2020 година.
Најпогодени беа големите компании како Nike, Apple и Target, со пад на акциите поголем од 9%.
Од Белата куќа, Трамп изјави дека американската економија ќе „процвета“ благодарение на минималната тарифа од 10% што ја планира за глобалниот увоз, со цел да ги зголеми федералните приходи и да ја врати производството во САД.
Републиканскиот претседател најави значително повисоки давачки за производи од десетици земји, вклучувајќи и трговски партнери како Кина и Европската Унија.
Кина, која се соочува со агрегатна тарифа од 54%, и ЕУ, која ќе плаќа тарифи од 20%, веднаш најавија одмазднички мерки и царина од 35 проценти. Францускиот претседател Емануел Макрон ги повика европските компании да ја замрзнат планираната инвестиција во САД.
Светската трговска организација (СТО) изрази „длабока загриженост“ и процени дека глобалната трговија може да се намали за 1% годинава.
Трговците се загрижени дека новите тарифи ќе ја зголемат инфлацијата и ќе ја закочат економската активност.
Во утринското тргување во петок, индексот Nikkei 225 на Јапонија падна за 2,7%, а ASX 200 на Австралија за 1,6%. Kospi во Јужна Кореја остана речиси непроменет. Пазарите во Кина и Хонгконг беа затворени поради фестивалот Чингминг.
Во четвртокот, S&P 500 загуби 4,8%, што претставува пад од околу 2 трилиони долари. Dow Jones падна за околу 4%, а Nasdaq за околу 6%. Продавањето акции трае од средината на февруари поради страв од трговска војна.
Во Велика Британија, FTSE 100 падна за 1,5%, а и европските пазари бележеа падови.
Трамп повтори дека верува во ефектите од неговиот потег, нарекувајќи го „операција“ која ќе доведе до „економски бум“.
Иако од Белата куќа тврдеа дека тарифите не се преговарачка алатка, Трамп остави можност за договор со трговските партнери доколку добие „нешто феноменално“.
Канада најави одмазда – 25% тарифа за американски возила. Трамп претходно воведе 25% тарифи за Канада и Мексико, но сега не најави нови за овие земји.
Економски последици:
Компаниите ќе мора или да ги апсорбираат трошоците, или да ги префрлат на потрошувачите, што може да предизвика пад на продажбата. Американската потрошувачка изнесува околу 10–15% од светската економија.
Цената на златото – како сигурно средство во криза – накратко достигна рекордни $3.167 за унца. Американскиот долар ослабе во однос на повеќе валути.
Според аналитичарите, тарифите можат да ја намалат економската активност во Европа за речиси 1%, а во САД дури може да доведат до рецесија без дополнителни фискални мерки како намалување на даноци.
Пад и во Европа
Берзите во Европа продолжија да паѓаат откако Кина воведе нови царини како одговор на американските такси на увоз.
Индексот FTSE 100 на Обединетото Кралство падна за 3,7%, додека германскиот DAX загуби повеќе од 5%, со некои компании кои забележаа пад на вредноста на акциите и над 10%.
Овие падови се надоврзуваат на вчерашните загуби, бидејќи пазарите продолжуваат да реагираат на неизвесноста што ја предизвикаа новите царини на САД.
Трговците стравуваат дека царините ќе доведат до зголемување на цените и ќе го забават економскиот раст во САД и глобално.
Но, во петокот, берзите продолжија да паѓаат, а потоа уште повеќе потонаа откако Кина најави дополнителни царини од 34% за сите американски производи почнувајќи од 10 април.
Во Лондон, акциите на банките Barclays и NatWest паднаа за 10%, компанијата за рударство Glencore загуби 10%, а производителот на авионски мотори Rolls-Royce падна за 8%.
Рус Молд, директор за инвестиции во AJ Bell, изјави дека „немилосрдната распродажба“ продолжува и покрај надежта на инвеститорите дека ќе престане болката.
„Има премногу подвижни делови за да може лесно да се разбере ситуацијата како инвеститор“, рече тој.
„Со огромен број сектори кои ќе бидат погодени од царините, тешко е да се знае од каде да се почне“
Џејн Сајденам, директорка за инвестиции во Rathbones, рече дека акциите на банки, компании со ланци на снабдување изложени на царини и технолошки фирми бележат пад.
Инвеститорите сè повеќе се насочуваат кон сигурни средства како злато и државни обврзници.
Кина, рече таа, била „под голем притисок“ да одговори на царините од 54% за повеќето стоки, и нејзината економија е доволно голема за да преземе такви мерки.
Но, земјите со помали економии мораат да бидат повнимателни, додаде таа.
Графиконите покажуваат дека до затворањето на пазарите на 3 април, индексот S&P 500 паднал на 96 поени, FTSE 100 на 94, DAX на 92, а јапонскиот Nikkei на 94 поени.
Индексот на доларот, кој ја мери вредноста на американската валута во однос на шест други, падна за 1,9% во четвртокот – најостар пад од ноември 2022 – но во петокот благо се стабилизираше, со зголемување од 0,02%.
Цените на нафтата нагло паднаа поради стравувањата дека царините ќе го забават економскиот раст и ќе ги влошат трговските конфликти.
Цената на барел Брент нафта падна за 6%, достигнувајќи 62 долари.
Извршната директорка на Меѓународниот монетарен фонд (ММФ), Кристалина Георгиева, изјави дека новите царини „очигледно претставуваат значителен ризик за глобалната перспектива во период на забавен раст“.
Таа додаде дека ММФ сè уште ги анализира „макроекономските импликации“ на мерките и истакна дека треба да се избегнуваат потези кои може да предизвикаат дополнителна штета врз глобалната економија.
Падовите на берзите во петокот се надоврзуваат на најголемиот пад на американските акции од 2020 година, кој се случи во четвртокот.
Индексот S&P 500 падна за 4,8%, додека технолошкиот Nasdaq изгуби речиси 6%.
Nike, Apple и Target беа меѓу најпогодените големи компании, со пад на акциите над 9%.
