Skip to content
Во екот на новиот бран економски изолационизам од Вашингтон, Кина испрати јасна порака: нема да попушти пред притисоците на САД. Додека светските влади се обидуваат да постигнат компромис со администрацијата на Трамп, Пекинг избра курс на директна конфронтација, оценувајќи ја последната закана со царини како „грешка над грешките“.
Во рок од 48 часа по објавата на американскиот претседател за наметнување нови 34% царини на целиот кинески увоз, Кина одговори симетрично — со иста тарифа за американски производи, контроли на извозот на ретки метали и ограничувања за конкретни американски компании. Овој потег не беше само економски сигнал, туку и политичка порака: Пекинг нема намера да биде жртва на, како што го нарече, „едностран малтретман“.
„Ќе се бориме до крај“
Кинеското Министерство за трговија остро реагираше: „Претњата од САД дека ќе ескалираат царинските мерки е стратешка заблуда. Ако продолжат по тој пат, Кина ќе се бори до крај.“ Тоналитетот е јасен: Кина веќе не е пасивен актер во глобалната економија, туку самоуверен ривал, подготвен да ја издржи и да ја надмине кризата.
Државниот весник „Народен дневник“, орган на Комунистичката партија, во уводник пишува: „Американските царини ќе имаат ефект, но небото нема да падне. Од 2017 наваму, Кина е под постојан притисок — и секогаш излегува посилна.“
Заканите од дополнителни 50% тарифи, најавени од Трамп ако Кина не отстапи до вторник, го туркаат трговскиот конфликт кон највисока точка досега. Белата куќа, истовремено, објави дека сите планирани состаноци со кинески претставници се откажани — што го сигнализира прекин на дипломатскиот канал меѓу двете најголеми економии во светот.
Пекинг, пак, го користи моментот за да ги зацврсти врските со американските инвеститори. Во неделата, заменик министерот за трговија, Линг Џи, се сретна со претставници на компании како Tesla и GE HealthCare, промовирајќи ја Кина како „сигурна и ветувачка дестинација за инвестиции“ и повикувајќи ги американските корпорации да бидат „глас на разумот“.
„Кризата како можност“
Кинеските медиуми, особено државната телевизија CCTV, ја засилија реториката за национална мобилизација. Економски експерти тврдат дека трговскиот шок треба да се гледа како шанса за Кина да ја засили внатрешната индустриска моќ, да го намали ослонувањето на странски технологии и да зајакне соработката со други глобални сили како Русија, Бразил и држави од Југоисточна Азија.
Во меѓувреме, анализите покажуваат дека и покрај краткорочните економски удари, Кина има повеќе алатки од кога било за да одговори: огромен девизен резерв, глобални инвестиции преку Иницијативата „Појас и пат“, и, можеби најважно, политичка стабилност.
Ескалацијата на царините не е само прашање на билатерални односи. Таа веќе влијае врз глобалните синџири на снабдување, цените на суровините и довербата на инвеститорите. Многу земји од Европа и Азија, како и пазарите во развој, меѓу кои и балканските економии, можат да станат колатерална штета.
Српскиот извоз, како и индустриите кои се дел од поширокиот европски синџир на вредност, може да се соочат со откажани договори или со тешкотии во набавка на компоненти. Македонската економија, која во голема мера зависи од странски инвестиции и извоз, не е изземена од овој ризик.
Трговската војна влегува во опасна фаза. Без дипломатска деескалација, конфликтот меѓу САД и Кина може да ја редефинира глобалната економија на начин сличен на Студената војна — но овојпат, не со оружје, туку со тарифи, ограничувања и економски блокади.
И додека Си Џинпинг и Доналд Трамп ја мерат својата политичка и економска моќ, целиот свет држи здив, прашувајќи се: кој ќе попушти прв?
