Бугарија предупредува: Србија се вооружува

Во последниве години, Белград спроведе амбициозна програма за модернизација на своите вооружени сили. Србија купи француски борбени авиони Рафал, како и руски напаѓачки хеликоптери, кои претседателот Александар Вучиќ ги опиша како „летечки тенкови“. Во исто време, Белград се здоби со кинески системи за противвоздушна одбрана веднаш по почетокот на руската инвазија на Украина во 2022 година. Според податоците, Србија има набавено и илјадници ирански беспилотни летала, пишува бугарскиот медиум Дарикњуз.

Веќе во 2021 г „Економист“ објави дека „масовното купување оружје“ на Србија предизвикало загриженост во нејзините соседни земји. Следната година, шведскиот институт за истражување на мирот (СИПРИ) објави дека воениот буџет на Белград од 1,3 милијарди евра, е десет пати повисока од онаа на Косово.

Воената супериорност на Србија ја покажува и големиот број тенкови со кои располага – Белград има 250 тенкови, Германија 295.

Србија денес има повеќе тенкови од сите други поранешни југословенски републики заедно. Хрватска е на второ место (меѓу поранешните југословенски републики – уред.) со 75 тенкови, Босна е на трето место со 45, а по неа е Северна Македонија со 31 тенк. Црна Гора и Косово немаат.

Од специјалистите и аналитичарите се поставува прашањето зошто Белград во последните години создаде арсенал подготвен за борба без да биде загрозен од соседните земји. Српското раководство го промовираше проектот „српски свет“ – проект со ограничен обем сличен на оној на „Голема Србија“ на поранешниот претседател Слободан Милошевиќ, кој доби позитивен одговор од Србите и во Косово и во Босна.

На почетокот на јуни 2024 г. Александар Вучиќ претседаваше со „сесрпскиот совет“ во Белград со претставници на Србите од сите делови на поранешна Југославија. Во суштина, тоа беше стратешки состанок кој во својата Сесрпска декларација го формулираше планот за „српски свет“. Косово е дефинирано како српска покраина, а Република Српска, т.е. српскиот дел на Босна и Херцеговина, како „национален интерес на Србија“. Во својата реакција, претставник на германското Министерство за надворешни работи во Белград на невообичаено остар начин ги осуди плановите на Белград: германската влада сметаше дека „пансрпската декларација е многу вознемирувачка и штетна за Босна и Херцеговина, Србија и сите земји од Западен Балкан“.

Во последниве години, постојаното распоредување на српските воени сили на границите со Косово и нападот на српската паравоена група врз косовските безбедносни сили беа особено загрижувачки. Овие инциденти се веројатно тестови на Србија на терен. Сепак, реакцијата на САД и НАТО беше моментална, што ја принуди Србија да отстапи.

На ова пишување се надоврзува и БГНЕС, кој вчера го објави текстот на Дојче Веле со наслов „Какви се намерите на Србија со вооружувањето на својата војска?“ на Александер Ротерт, политиколог кој експерт за Југославија, нејзината историја и меѓународните односи. Ротер работел за ОБСЕ, ОН и ЕУ од 1997 до 2016 година.

БГНЕС ја објави анализата со наслов “Експерт: Преголемото вооружување на Србија е закана за Западен Балкан“ (Експерт: Превъоръжаването на Сърбия е заплаха за Западните Балкани), повикувајќи се на текстот на Ротерт во Дојче Веле.

Прашање е, се вели во текстот на Ротерт, зошто Белград акумулира толку многу оружје во последните години без да биде загрозен од соседите.

Дали претседателот Вучиќ планира да ги нападне соседите на Србија, како што предлага косовскиот претседател?

Ротерт наведува дека ниту една од соседните земји кои се чини дека се во центарот на територијалните интереси на Белград нема вооружени сили подготвени за војна.

Без заштита на двете западни мировни мисии во регионот – силите на НАТО во Косово (КФОР) и силите ЕУФОР/Алтеа предводени од ЕУ во Босна – тие би биле лесен плен за секое агресивно проширување на Белград.

Во последниве години, неколку инциденти на масовно собирање на српски војници долж границата со Косово и напад на српска паравоена единица против косовските безбедносни сили предизвикаа немири и тензии. Српските паравоени напади ја предизвикаа војната во Хрватска во 1991 година. а една година подоцна во Босна, потсетува Ротерт.

Како би одговорила администрацијата на Трамп, прашува Ротерт?

Тој одговара дека е сосема е нејасно како би реагирале САД на таквата ситуација под Трамп. Еден од жестоко конкурираните кандидати за функцијата државен секретар во времето на Трамп е поранешниот американски амбасадор во Германија Ричард Гренел.

Гренел и зетот на Трамп, Џаред Кушнер, имаат големи деловни интереси во Србија, потсетува Ротерт.