БиХ растргната меѓу граѓанското и етничкото

Правната битка на босанскиот граѓанин го разоткри прашањето за етничките избирачки права во Судот за човекови права, пишува Еуроњуз.

Правниот случај Ковачевиќ против Босна и Херцеговина пред Европскиот суд за човекови права во Стразбур повторно ја отвори Пандорината кутија на слабата уставна основа на оваа земја од Западен Балкан.

Додека шесте земји од Западен Балкан се стремат да се приклучат на Европската унија и да ги продолжат реформите предвидени во планот за раст на ЕУ од 6 милијарди евра, Босна и Херцеговина се наоѓа себеси заглавена во случајот на граѓански права што може да го наруши нејзиниот систем за етничка поделба на власта.

Минатата година, Европскиот суд за човекови права (ЕСЧП) пресуди во корист на жалбата на босанскиот граѓанин Славен Ковачевиќ против Босна и Херцеговина и рече дека нејзиниот Устав ги крши човековите права со тоа што „ја прави етничката застапеност порелевантна од политичката, економската, социјалната, филозофската и други размислувања“.

Босна поднесе жалба на пресудата, а рочиштето се одржа во Стразбур минатата недела.

Дали пресудата, која не се очекува до 2025 година, на крајот може да го означи крајот на трипартитното претседателство и институциите на Босна и да дејствува како катализатор за преговорите за пристапување на земјата во ЕУ?

Инаку, Славен Ковачевиќ е политиколог и советник на Жељко Комшиќ, босански Хрват член на трикратното претседателство на земјата. Комшиќ е шеф на Демократскиот фронт, мултиетничка либерална партија која има за цел да ги укине бариерите меѓу народите во земјата.

Во правната жалба на Ковачевиќ до ЕСЧП се вели дека тој бил уставно спречен да гласа за кандидатите по негов избор на општите избори во 2022 година „поради комбинација на територијалните и етничките барања“.

Босанскиот устав – анекс на Дејтонскиот договор – е необичен хибриден правен текст поднесен меѓу уставните и меѓународните закони. Тој беше изработен од американските и европските сили и диктиран од итноста за запирање на конфликтот во поранешната југословенска нација, откако насилството ескалира до геноцид во Сребреница во јули 1995 година.

Дејтонскиот договор имаше за цел да постигне стабилност меѓу заедниците преку сложена уставна конструкција. Така, босанскиот устав прави разлика помеѓу „конститутивните народи“ – Бошњаците, Хрватите и Србите – и „другите“, како што се припадниците на малцинствата или Босанците, луѓе кои не декларираат припадност на одредена етничка група, како што е Славен Ковачевиќ.