Skip to content
Европската мрежа за стандарди на проверка на факти (EFCSN) е разочарана од одлуката на Meta да ја прекине својот Програма за проверка на факти од трети страни, започнувајќи од САД, и ја осудува изјавата на извршниот директор на Метс која ја поврзува проверката на факти со цензура.
„Ова изгледа повеќе како политички мотивиран потег во контекст на идната администрација на Доналд Трамп во САД, отколку како одлука заснована на факти“, изјави Клара Хименез Круз, претседател на EFCSN.
EFCSN ги охрабрува земјите-членки на Европската Унија да останат цврсти во однос на политичкиот притисок и да не се откажуваат од своите напори за спречување на ширењето на дезинформации на платформите за големи онлајн платформи (VLOPs).
Тие додаваат дека проверката на факти не е цензура, напротив, таа ја збогатува јавната дебата, обезбедува контекст и факти за секој граѓанин да донесе своја одлука.
-Проверката на факти докажано е ефективна во спречување на дезинформации. Поврзувањето на проверката на факти со цензура е погрешна и злонамерна изјава. Проверувачите на факти не „цензурираат“ никого. Нашите членови истражуваат и објавуваат докази за тврдењата кои можат да бидат лажни. Врз основа на нашите проверки, Meта има целосна слобода да одлучи што ќе направи со содржината која е означена, додаваат тие.
EFCSN има забелешки и на карактеризацијата на проверувачите на факти и новинарите од страна на извршниот директор на Mета, Марк Закерберг Во образложението за прекинот на програмата, Цукерберг вели дека „проверувачите на факти биле премногу политички пристрасни и уништиле повеќе доверба отколку што создале“.
-Ова е јасно погрешно. Проверувачите на факти се подложени на највисоки новинарски стандарди на непристрасно известување, транспарентност, интегритет и одговорност, со организации како EFCSN кои ги одржуваат овие стандарди преку независно спроведени аудити. Поврзувањето на проверката на факти со цензура е особено штетно, бидејќи таквите неточни тврдења веќе се еден од главните двигатели на вознемирувањето и нападите врз проверувачите на факти. Продолжувањето со овие тврдења само ќе ја влоши веќе сериозната ситуација со проверувачите на факти низ целиот свет, додаваат тие.
Со неколку европски земји кои одржуваат избори во 2025 година, повлекувањето на платформите од борбата против дезинформации потенцијално дозволува или дури и поканува мешање во изборите, особено од странски актери. Европската Унија, во оваа ситуација, мора да остане цврста во спроведувањето на своите закони, дури и под притисок од други земји.
Што велат фактите (и Meта) за влијанието на програмата за проверка на факти од трети страни
Во своето соопштение, Meта го споредуваше системот на означување на проверени лажни информации со цензура, изјавувајќи дека „Програмата која требаше да информира, премногу често станала алатка за цензура“.
Ова всушност е спротивно на функционирањето на системот за означување. Ознаките на дезинформации им овозможуваат на корисниците сами да донесат информирана одлука за тоа со која содржина ќе интерактираат и која ќе ја споделат.
Всушност, минатата година, во пресрет на изборите за Европскиот парламент 2024, Mета ја истакна ефикасноста на својот систем за означување, наведувајќи дека „меѓу јули и декември 2023 година, повеќе од 68 милиони парчиња содржина на Facebook и Instagram во Европската унија имале ознаки за проверка на факти. Кога ознаката за проверка на факти е поставена на пост, 95% од луѓето не кликаат за да ја видат“.
Mета претходно ја славеше програмата за проверка на факти како успешна и корисна за корисниците, велејќи „Знаеме дека оваа програма функционира и луѓето ја наоѓаат вредноста во предупредувачките екрани кои ги поставуваме на содржината по оценка од партнер за проверка на факти“. Во најновото соопштение за печат, извршниот директор на Meta се осврнува на „премногу грешки и премногу цензура“, но најновиот извештај за транспарентност на DSA на Meta покажува дека погрешно демонирани содржини за проверка на факти влијаеле само на 3,15% од вкупниот број на жалби за демонирање на Facebook.
Предложениот модел на Community Notes како алтернатива за Програмата за проверка на факти од трети страни, исто така, има слабости. Community Notes најдобро би бил користен за спречување на лажни тврдења кога тие се базирани на соодветна експертиза и проверка на факти. Во контекст на изборите во САД 2024, Poynter откри дека Community Notes на X (поранешен Twitter) имал само маргинален ефект во борбата против дезинформации за изборите. Во друга истрага, организацијата-член на EFCSN, Science Feedback, утврдила дека поголемиот дел од содржината на X која проверувачите на факти ја сметале за лажна или манипулативна, немала видливи знаци на модерирање.
Европската мрежа за стандарди на проверка на факти (EFCSN) е асоцијација на организации за проверка на факти кои се обврзуваат на стандардите за независност, транспарентност и новинарска квалитет во Европскиот кодекс за стандарди за независни организации за проверка на факти. Со повеќе од 50 верификувани членови низ Европа, EFCSN е гласот на европските проверувачи на факти.
