Најбогатите 1% зграпчиле двојно повеќе богатство од остатокот од светот

Според најновиот извештај на организацијата „Оксфам“, најбогатите 1% на светот продолжуваат да ги зголемуваат своите богатства на сметка на поголемиот дел од светската популација. Врз основа на податоците за последната деценија, се утврдува дека овие 1% приграбија скоро две третини од „новообразуваното“ богатство во износ од 42 трилиони долари. Ова е речиси двојно повеќе од вкупната вредност на богатството што го поседува остатокот од светот, кој се состои од 99% од населението.

Богатството на милијардерите продолжува да се зголемува по невидени размери, со забележано зголемување од 2,7 милијарди долари дневно. Ова се случува во услови на глобални кризи, како што е пандемијата на Ковид-19 и глобалната криза со трошоците за живот. Во исто време, 1,7 милијарди работници во различни делови на светот се соочуваат со инфлација која надминува нивните примања, што доведува до намалување на нивниот животен стандард.

„Оксфам“ исто така укажува на драстичното зголемување на корпоративните профити, особено во секторите на храна и енергија. Според податоците, во 2022 година, 95 големи корпорации од овие сектори го зголемиле својот профит повеќе од двојно, а најголемиот дел од овие профити бил пренасочен кон богатите акционери. На пример, династијата Волтон, сопственици на Волмарт, добила 8,5 милијарди долари, додека индискиот милијардер Гаутам Адани заработил 42 милијарди долари во 2022 година.

Во исто време, ситуацијата за голем број луѓе станува се поотежната. Според извештајот, преку 820 милиони луѓе во светот се соочуваат со глад, а жените и девојчињата се најпогодени, претставувајќи скоро 60% од гладното население. Паралелно со ова, се зголемува глобалната нееднаквост, што доведува до најголемиот пораст на сиромаштија од Втората светска војна. Во некои земји, како што се Австралија, САД и Велика Британија, профитерството на големите корпорации е еден од главните фактори за инфлацијата.

Екстремните економски разлики се забележуваат и на политички план. Оксфам предупредува дека земјите со најсиромашните жители сега трошат многу повеќе за враќање на долговите кон богатите доверители отколку за основни потреби како здравство и образование. Прогнозите покажуваат дека најсиромашните земји трошат четири пати повеќе за враќање на долгови отколку за здравствена заштита.

Организацијата нагласува дека решението лежи во системскиот и широко распространет данок на богатство. За Оксфам, тоа би било начин да се повратат средствата кои беа искористени за спасување на економиите за време на кризата, особено бидејќи големите корпорации и најбогатите лица во светот користеле јавни ресурси за да ги зголемат своите профити, додека даночните стапки за нив биле намалувани во изминатите децении. Според извештајот, најбогатите не плаќаат доволно даноци, а работниците во многу земји плаќаат поголеми даночни стапки од милијардерите.

Еден од примерите е Илон Маск, кој платил ефективна даночна стапка од само 3% помеѓу 2014 и 2018 година, додека едноставен продавач на брашно во Уганда, кој заработува само 80 долари месечно, плаќа данок од 40%.

Оксфам исто така укажува на фактот дека само 4 центи од секој даночен долар во светот доаѓаат од даноци на богатство, иако најбогатите милијардери имаат значителни профити од своите инвестиции и акции. Покрај тоа, половина од милијардерите во светот живеат во земји каде што не постои данок на наследство за директни потомци, што им овозможува да го пренесат своето богатство без да платат данок, што ги јакне економските и социјалните нееднаквости.

„Оксфам“ повикува на радикални промени во даночната политика и во системот на распоредување на богатството за да се осигура дека јавните ресурси не се користат само за профитерство на богатите, туку и за подобрување на животниот стандард на најсиромашните слоеви на населението.