Жижек: Мрзеливо е да се рече дека Трамп е фашист, фокусирајќи се на тоа го пропуштаме вистинскиот авторитаризам што се развива

Славој Жижек тврди дека подемот на личности како Доналд Трамп и Илон Маск не сигнализира враќање на класичниот фашизам, туку појава на нешто поподмолно: „либерален фашизам“.

Како што вели тој во поткастот „Downstream“ со Арон Бастани авторитарниот пресврт на неолиберализмот се крие зад јазикот на слободата и дерегулацијата додека ја консолидира невидената државна моќ. За Жижек, нарекувањето Трамп фашист е мрзливо – тоа го маскира нашиот неуспех да разбереме што всушност се случува.

„Имам проблем да го наречам Трамп фашист затоа што тоа е левичарска мрзеливост. Се појавува нешто ново. Сите се согласуваме дека е лошо. Што е ова навистина лошо нешто што го знаеме? Тоа е фашизам. Значи, Трамп мора да биде фашист. Не е толку едноставно“ вели Жижек.

Проблемот, инсистира Жижек, не е што Трамп не е опасен – туку што го немаме вистинскиот речник за неговата опасност. Фашизмот е историска формација со прецизни контури. Авторитаризмот на Трамп произлегува од самото срце на неолиберализмот, користејќи го јазикот на индивидуалната слобода за да ги разбие колективните институции.

„Затоа сакам да го користам терминот либерален фашизам… Која е пораката на Трамп и Илон Маск постојано? Да се ослободиме од државата, слободата на локалното население и тие на крајот ќе ја направат државата де факто посилна од кога било“ вели Жижек.

Тој нагласува како оваа стратегија ја поткопува традиционалната оска лево-десно. Додека либералите жалат за институционален пад, а екстремната десница ветува враќање на редот, она што всушност се гради е хибриден систем: авторитарен, пазарно управуван и маскиран со популистички апели за здрав разум.

„САД се движат кон тешка идеолошка и друга диктатура… Трамп е жив доказ за тоа како либерализмот доведе до крајност да се претвори во авторитарен систем“ заклучува Жижек.

Оваа конвергенција на дерегулација и контрола не е случајна – тоа е структурно неопходно за доцниот капитализам, според филозофот. Култот на иновациите, митот за личната слобода и подемот на милијардери како Маск функционираат рака под рака со нови форми на надзор, работна дисциплина и политичка репресија.

„Мислам дека има потенцијално застрашувачка димензија во Венс… Трамп е сè уште човек, во валкана смисла, вулгарности, лоши шеги – но тоа го прави еден од нас. Додека Венс? Се сомневам дали е навистина човек“.

Последното предупредување на Жижек е јасно: држејќи се до старите рамки како „фашизам“, ризикуваме да го пропуштиме вистинскиот авторитаризам што се развива околу нас. Тоа не е огледало на минатото – тоа е мутација на нашата сегашност. Хибриден ѕвер кој ја носи маската на слободата.