Новиот папа ќе треба да биде добар менаџер – Ватикан е во хаос, а касите се празни

Изборот на нов папа доаѓа во многу критичен момент за Ватикан. На потег е не само изборот на духовен лидер на 1,4 милијарди католици, туку и на нов „генерален директор“ на една од најмоќните и највлијателни институции во светот. Ватикан не е само центар на религиозно учење, туку и суверена држава со дипломатски мрежи низ 183 земји, што значи дека новиот папа треба да има не само теолошко знаење, туку и менаџерски вештини.

Паралелно со теолошките дилеми – како што се ставовите за дозволување на жени да бидат свештеници, правата на ЛГБТ+ лица и разводите – финансиската стабилност на Ватикан е сериозно загрозена. Поради големите реформи кои папа Франциско ги спроведе, но и големите противречности кои ги предизвика, Светата Столица сега се наоѓа во неizвесна и многу тенка финансиска позиција.

Реформи на папа Франциско и нивните последици

Папа Франциско беше еден од најважните реформатори во историјата на Католичката црква, но неговите напори да ја модернизираат финансиската структура на Ватикан не беа без последици. За време на неговиот мандат, Ватиканската банка (IOR), која беше инволвирана во бројни афери – од соработка со нацистите до случаи на перење пари, започна да се чисти од скандали, но истовремено празнењето на касата остави сериозен финансиски јаз.

Поради реформите, кои имаа за цел да го направат Ватикан по транспарентен и современ, Ватиканската банка во 2012 година, во извештајот на Moneyval, се најде на удар поради неисполнување на половина од препораките за борба против прање пари и финансирање тероризам. Од 33,000 сметки во оваа банка, повеќето беа нејасно управувани и невообичаено поврзани со меѓународни шеми на криминални дејства. Според некои проценки, ако банката се спореди со други институции на глобално ниво, дури не би била класифицирана како банка од средна големина.

Предизвиците за следниот папа: менаџер на светската организација

Новиот папа ќе мора да се соочи со реалноста на светскиот пазар на религиозни и политички влијанија. Точно во момент кога Католичката црква губи верници во Латинска Америка и Африка, а бројни бискупии во САД банкротираат поради тужби за сексуални злоставувања, потребата од силно водство не е само духовна, туку и финансиска и управувачка.

Според Томас Рис, колумнист на National Catholic Reporter, на новиот папа ќе му треба MBA диплома да ја води оваа институција: „Трагаат по Исус Христос со диплома од менаџерска школа“, коментира тој, алудирајќи на потребата од менаџерски способности како што е способноста за реформирање на црковната администрација, истовремено со бранење на духовниот интегритет на црквата.

Финансиски предизвици: Ватикан без јасна иднина

На папа Франциско му се забележува средновековен дух на менаџирање црква која се наоѓала во целосна религиозна изолација. Неговите напори да ги намали финансиските неуспеси Ватикан ги носат до нови скандали, не само во теолошкиот и верскиот поглед, туку и во економската сфера. Неговото повеќегодишно наметнување на нови методи и правила за управување не беа добро прифатени од традиционалистите и беа редовно саботирани во Ватикан. Следниот папа ќе треба да покаже посебни вештини и храброст за да продолжи со реформирањето или да се повлече на старите патишта, кои може да доведат до враќање на мракните денови на Ватикан.

Меѓу најважните предизвици за новиот папа е избор на наследникот на папа Франциско – лидер кој ќе може да ја менаџира католичката црква како глобална институција, која не само што ја претставува религијата, туку и важна политичка сила. За успешен избор, тој ќе мора да балансира помеѓу модерни и традиционални вредности, истовремено користејќи ги современите управувачки принципи за да ја врати финансиската стабилност на оваа стара институција.