Како Калифорнија стана четврта економија во светот?

Економската слика во САД се промени со историски настан: Американската сојузна држава Калифорнија го престигна Јапонија и стана четвртото најголемо економско мнозинство во светот. Со номинален БДП од 4,1 трилион долари во 2024 година, Калифорнија ја помина Јапонија, кој има БДП од 4,02 трилиони долари. Ова значи дека Калифорнија се наоѓа зад само трите најголеми економии на светот: САД, Кина и Германија.

Овој значаен успех доаѓа како резултат на растот од 6% на економијата на „Златната држава“ во минатата година, што е изнад прогнозите на економистите и ја постави на местото кое порано му припаѓаше на Јапонија. Потоа, најголемиот дел од овој раст се должи на најразвиениот сектор на економијата на Калифорнија: технолошката индустрија, каде што гиганти како Apple, Google, и Tesla придонесуваат за нејзиниот раст и глобално влијание. Дополнително, Силиконската долина, која го претставува технологискиот центар на светот, ја стави Калифорнија во позиција да има доминантен ефект на глобалните економски текови.

Поглед на Калифорнија како економски двигател на САД

Калифорнија е дом на повеќе од 40 милиони луѓе, што ја прави најнаселената држава во САД. Со оваа популација, Калифорнија сочинува околу 14% од вкупниот БДП на САД. Иако државата е позната по своите огромни природни ресурси, она што навистина ја истакнува во глобалната економија е нејзината технолошка индустрија. Претставниците на Силиконската долина, како што се Apple, Facebook, и Tesla, играат клучна улога во глобалните трендови, додека секторите недвижности и финансии значително ја поттикнуваат економската активност.

Од друга страна, Калифорнија е и важен играч во глобалната агро-индустрија, односно земјоделството, особено во производството на овошје и зеленчук. Државата исто така е водечка во производството на винско грозје и вино, со огромен извоз во светски рамки. Сепак, како што расте бројот на жители, така растат и проблемите поврзани со животната средина, како што се сушите, но и со социјални предизвици, како што се цените на недвижностите и растечкиот број на невработени.

„Калифорнија поставува темпо, но и со соочувања со предизвици“

Гавин Њусом, гувернер на Калифорнија, по повод ова достигнување нагласи: „Калифорнија не само што чекори со светот, туку ја поставува темпото. Нашето економско успевање е резултат на инвестиции во луѓе, одржливост и иновации. Нашите политики продолжуваат да поттикнуваат раст, создавајќи нови можности и за иднината,“ рече Њусом.

Но, гувернерот исто така предупреди дека ова значајно достигнување може да биде краткотрајно, и тоа главно поради актуелните економски и политички предизвици. „Глобалните царини и трговските бариери, кои се резултат на неодамнешните политички потези, сериозно ја загрозуваат економијата на нашата држава и на целата нација,“ изјави Њусом, додавајќи дека е важно Калифорнија да остане заштитена од економски мерки кои можат да ја забават нејзината економска моќ.

Судски спор за царините на Доналд Трамп: Предизвици за Калифорнија

Секако, заедно со успехот доаѓаат и нови политички предизвици. Гавин Њусом, гувернер на Калифорнија, поднесе тужба против поранешниот претседател Доналд Трамп, обвинувајќи го за незаконска примена на царини. Според Њусом, федералната влада со одлуката за воведување глобални царини го нарушува трговскиот тек и го оптоварува локалниот економски сектор, што може да има негативни ефекти на целиот економски систем на државата.

Тужбата вклучува барање за прекинување на царинските мерки, кои, според гувернерот, создаваат непотребни пречки за калифорниските компании и семејства. Царините што ги воведе Трамп за земјите како Кина, Мексико и Канада, како и 10% царини за останатиот свет, веќе имаат негативно влијание на стопанството на Калифорнија, чии најголеми трговски партнери се токму овие земји.

„Оваа одлука го нарушува калифорнискиот економски развој, ја поткопува конкурентноста и доведува до значителни финансиски загуби за државата, додека ја загрозува и националната стабилност,“ нагласи Њусом.

Судски предизвици и последици за глобалната економија

Заедно со Калифорнија, уште дванаесет сојузни држави ја поддржаа тужбата, обвинувајќи ја администрацијата на Доналд Трамп за неовластено воведување на глобални царини. Во меѓувреме, Белата куќа ги нарече овие тужби „лов на вештици“, а политичките аналитичари предвидуваат дека овој правен процес може да има долгорочни последици по политиката за трговија во САД.

Прогнозите покажуваат дека овие царини можат да доведат до нарушување на синџирите на снабдување и да ги зголемат трошоците за производите, што ќе ја наруши динамиката на глобалната економија. За Калифорнија, со оглед на тоа што е најголемиот производител на стоки и услуги во САД, ова претставува сериозна закана.

Глобалните економски предизвици: Влијание на царините и глобалната трговија

Според податоци од 2024 година, Калифорнија забележа трговска размена вредна повеќе од 675 милијарди долари. Мексико, Канада и Кина се меѓу најголемите трговски партнери на Калифорнија, при што повеќе од 40% од увозот на државата потекнува од овие земји. Со оглед на тоа што трошоците за трговија растат поради политичките мерки, овој економски сектор може да се соочи со сериозни предизвици во иднина.

Со овој настан, Калифорнија го потврдува своето место како глобален економски играч, но истовремено се соочува со предизвиците кои произлегуваат од неодговорната трговска политика. Овој успех на Калифорнија го поставува прашањето: Како ќе се развиваат економиите во светот во услови на глобални трговски конфликти и непредвидливи политички стратегии?