Skip to content
Европските земји значително се разликуваат според висината на просечните плати, а податоците за 2024 година покажуваат фасцинантни разлики меѓу земјите членки на Европската Унија. Додека просечните плати во некои земји за Европејците надминуваат 6.000 евра, во други тие не достигнуваат ни 1.500 евра. Сепак, треба да се земе предвид и куповната моќ, која ја менува сликата и ги намалува разликите во номиналните примања.
Во 2024 година, просечната месечна прилагодена плата за полно работно време се движела од 1.125 евра во Бугарија до 6.755 евра во Луксембург, според податоците на Евростат. Просекот на ЕУ изнесувал 3.155 евра, наведува Euronews. Данска е единствената земја од ЕУ, освен Луксембург, каде платата надминува 5.000 евра – достигнувајќи 5.634 евра. Ирска (4.890 €) и Белгија (4.832 €) се многу блиску до таа граница. Австрија (4.542 €), Германија (4.250 €) и Финска (4.033 €) исто така нудат плати поголеми од 4.000 евра.
Од 26 земји од ЕУ (исклучувајќи ја Холандија поради недостиг на податоци), 10 пријавиле просечна бруто плата помала од 2.000 евра. Во четири членки просечната плата била под 1.500 евра. Полска била веднаш над границата со 1.505 евра, додека во Романија, Грција и Унгарија платите изнесувале околу 1.400 евра.
Податоци од ОЕЦД
Германија (4.250 €) нуди највисока просечна плата меѓу четирите најголеми економии во ЕУ, следат Франција (3.555 €), Италија (2.729 €) и Шпанија (2.716 €), кои се повеќе од 400 евра под просекот на ЕУ. Според ОЕЦД, просечната плата во Швајцарија изнесувала 8.104 евра, што е највисока во Европа. Норвешка, исто така членка на Европската асоцијација за слободна трговија (ЕФТА), нудела плата од 5.027 евра. Велика Британија имала просечна плата од 4.220 евра.
Со 4.629 евра, Холандија е меѓу најдобро платените земји во ЕУ. Турција, кандидат за членство во ЕУ, забележала најниска просечна плата од 873 евра, единствена под границата од 1.000 евра. Општиот тренд покажува дека западните и северните европски земји се водечки според висината на платите, додека јужните и источните имаат значително пониски номинални примања.
Највисоки плати според куповна моќ
Разликите во просечните плати кај Европејците се намалуваат кога се мерат според стандардот на куповна моќ (PPS), бидејќи на тој начин се елиминира влијанието на различните нивоа на цени. PPS е вештачка валута во која една единица теоретски може да купи иста количина добра и услуги во секоја земја. Сепак, и покрај тоа, постојат значајни разлики внатре во ЕУ. Во номинални износи, највисоката просечна плата е шест пати поголема од најниската. Кога се прилагодува според PPS, тој однос се намалува на 2,6.
Во ЕУ, просечните плати во PPS се движат од 1.710 евра во Грција до 4.479 евра во Луксембург, додека просекот е 3.155 евра. Белгија (4.038 PPS), Данска (3.904 PPS), Германија (3.898 PPS) и Австрија (3.851 PPS) исто така се меѓу петте најплатени земји. На дното на листата се Словачка, Бугарија и Унгарија, веднаш зад Грција, со плати под 2.100 евра во PPS. Романија има значително подобра позиција кога се зема предвид PPS.
Според податоците на ОЕЦД, Швајцарија се истакнува со висока плата изразена во PPS – 4.412 евра. Следуваат Холандија и Норвешка, двете со околу 3.800 евра. Велика Британија има просечна плата од 3.357 евра во PPS. Слично на Романија, и Турција (2.413 PPS) има значително подобра позиција според овој показател.
Значењето на продуктивноста и преговарачката моќ
Објаснувајќи ги разликите во платите кај Европејците меѓу земјите, д-р Сотирија Теодоропулу, раководителка на одделот за европски, економски, вработувачки и социјални политики при Европскиот синдикален институт (ETUI), истакнала дека поголемата продуктивност е материјалната основа за одржливо повисоки плати. Таа нагласила дека економиите со повеќе индустриска или финансиска активност обично се попродуктивни. Високотехнолошките индустрии, исто така, имаат поголема продуктивност.
Таа, исто така, ја потенцирала важноста на институциите на пазарот на труд. „Општо земено, поголемата преговарачка моќ на работниците – било преку силни институции за колективно договарање или преку политики што им овозможуваат ‘алтернативни опции’ на пазарот на труд – ја зголемува веројатноста добивките од продуктивноста да се претворат во повисоки плати и трошоци за труд“, изјавила за Euronews.
Кои земји бележат најголем раст на платите?
Во изминатите пет години (2018–2023), просечната прилагодена плата за полно работно време кај Европејците пораснала во номинални износи во сите 26 земји од ЕУ. Во целата ЕУ, просечната месечна плата пораснала за 507 евра, што претставува годишен раст од 6.708 евра или зголемување од 19%. Во проценти, растот се движел од само 4% во Шведска до импресивни 102% во Литванија.
Растот бил значително помал во четирите најголеми економии во ЕУ: Шпанија забележала раст од 19%, Германија 18%, Франција 14%, а Италија само 10%. Северните земји од ЕУ исто така останале под просекот на ЕУ, заедно со Кипар и Грција. Во евра, зголемувањето на просечните плати се движело од 91 евро месечно во Грција до 1.291 евро месечно во Луксембург. Литванија, исто така, бележи импресивен пораст од 1.141 евро месечно.
