Рихо Терас: РУСИЈА нема да ја нападне ЕУ само ако ја убеди во својата воена сила, а за тоа ѝ се потребни пари

Русија нема да ја нападне ЕУ само ако ја убеди во својата воена сила, а за тоа ѝ се потребни пари, изјави Рихо Терас, потпретседател на Комитетот за безбедност и одбрана на Европскиот парламент, во Брисел. Тој додаде дека финансирањето би можело да се обезбеди преку кохезионите фондови. Терас, генерал и поранешен командант на естонската армија, разговараше со хрватски новинари во Европскиот парламент за предизвиците поврзани со одбраната на Европската Унија, особено во контекст на зголемените безбедносни ризици на европско тло и начинот на финансирање на вооружувањето на Унијата и нејзините земји-членки.

Три повици за будење што никого не разбудија

Говорејќи за Русија, Терас рече дека Европа прими три повици за будење – нападот врз Грузија во 2008 година, анексијата на Крим во 2014 година, и отворената агресија врз Украина во 2022 година – но ниту еден не бил доволно алармантен за вистинска мобилизација.

„И потоа, еден ден, американскиот претседател рече: ‘брани се сам’“, изјави Терас, алудирајќи на Доналд Трамп, кој побара поголема посветеност од европските земји кон НАТО. „Тоа беше вистинскиот повик за будење“, нагласи тој.

Според него, самото основање на Комитетот за безбедност и одбрана – кој досега не постоеше во рамките на Европскиот парламент – е знак дека Унијата почнува да се буди.

Реалноста на заканата

На прашањето дали е реално да се очекува руски напад врз Европа, Терас одговори потврдно, но нагласи дека Русија во моментов има само волја, но не и капацитет за таков потег. Тој предупреди дека, дури и по завршувањето на војната во Украина, Русија ќе продолжи да произведува оружје, бидејќи нејзината економија сега е целосно воена.

„На краток рок, за три до пет години, Русија ќе има доволно капацитети за да провери дали НАТО – организација што никогаш не ја сакала – функционира“, рече Терас. „Путин не ја сака Европа и не го сака НАТО, па затоа мора да се погрижиме да не ги тестира ниту нив.“

Проблемот со финансирањето на одбраната

Европските политики во моментов се финансираат од Повеќегодишната финансиска рамка за периодот 2020–2027. Оваа година во Европскиот парламент започнуваат преговорите за новата финансиска рамка за периодот 2027–2034, која ќе ги дефинира приоритетите и лимитите за трошење.

Терас посочи дека до 2027 година нема дополнителни средства и дека треба флексибилно да се искористи постоечкото финансирање. Како можен извор го наведе пренаменувањето на неискористените кохезионите фондови, иако не сите земји-членки се согласуваат со оваа идеја.

Поделени мислења во Европската народна партија

Зигфрид Муресан, потпретседател на Европската народна партија и главен известувач за буџетот, не се согласува дека кохезионите фондови треба да се користат за финансирање на одбраната. Според него, безбедноста и одбраната се приоритети во новата стратешка агенда на ЕУ за 2024–2029, но исто така и економијата и конкурентноста, кои не смеат да бидат запоставени во следниот буџетски циклус.