Skip to content
Планетата Земја се движи опасно блиску до пробивање на критичната граница на глобалното затоплување од 1,5 степени Целзиусови — и тоа би можело да се случи за само три години доколку емисиите на стакленички гасови продолжат со сегашното темпо, предупредуваат повеќе од 60 водечки климатски научници во нова студија.
Во 2015 година, речиси 200 земји се согласија да го ограничат затоплувањето на 1,5°C над прединдустриските нивоа, за да се избегнат најопасните последици од климатските промени. Но, новата проценка покажува дека таа цел е на раб на пропаст, откако глобалните емисии на јаглен, нафта и гас не само што не се намалуваат, туку достигнуваат рекордни нивоа.
Јаглеродниот буџет е речиси исцрпен
„Работите се движат во погрешна насока“, вели проф. Пирс Форстер, водечки автор на студијата и директор на Центарот за климатски иднини „Пристли“ на Универзитетот во Лидс. „Сведоци сме на невидени промени кои директно се поврзани со високите емисии на јаглерод диоксид.“
Во 2020 година, научниците проценуваа дека човештвото може да испушти уште 500 милијарди тони CO₂ и сепак да остане под границата од 1,5°C. Но, до 2025 година, тој буџет се намалил на само 130 милијарди тони — што значи дека ако сегашното ниво на емисии од приближно 40 милијарди тони годишно продолжи, тој праг ќе биде пробиен за околу три години.
Земјата се загрева сè побрзо
Според студијата, затоплувањето предизвикано од човекот достигна 1,36°C над прединдустриските нивоа во 2023 година. Температурите растат со забрзано темпо од околу 0,27°C по деценија — побрзо отколку во кое било друго време забележано во геолошките записи.
Клучен показател за сериозноста на проблемот е таканаречениот „енергетски дисбаланс на Земјата“ — темпото со кое планетата задржува топлина. Во последната деценија, таа вредност е повеќе од двојно зголемена во споредба со 1970-тите и 1980-тите години.
Морето расте, глечерите се топат
Глобалното ниво на морето сега расте двојно побрзо отколку во 1990-тите. Причината: поголемиот дел од вишокот топлина, околу 90%, се апсорбира од океаните, што предизвикува нивно ширење и придонесува за топење на глечерите. Комбинацијата на овие фактори носи опасност за милиони луѓе кои живеат во крајбрежни подрачја.
„Тоа е навистина загрижувачко“, предупредува д-р Метју Палмер од британската Метеоролошка служба. Освен гасовите, и намалувањето на ладењето од аеросолите игра улога во растот на температурите.
Има надеж, но времето истекува
И покрај мрачната прогноза, научниците забележуваат дека има знаци на надеж — стапката на зголемување на емисиите се чини дека се забавува, благодарение на новите чисти технологии. Но, тие истакнуваат дека само брзи и драстични мерки за намалување на емисиите можат да го забават глобалното затоплување и да ги намалат идните климатски ризици.
„Следната деценија е клучна“, се вели во извештајот. „Секое понатамошно затоплување го зголемува интензитетот на екстремните временски настани, го забрзува топењето на мразот и ја зголемува опасноста за човештвото.“
