Skip to content
Московската патријаршија е длабоко поврзана со политичките и разузнавачките цели на Кремљ, според истражувачката сторија на Франс 24.
Руската православна црква „Света Богородица Казанска“, изградена во близина на стратешки важната писта на аеродромот Стокхолм-Вестерос (VST), предизвикува сериозна загриженост кај шведските власти. Самиот аеродром во минатото се користел за воени цели и, по пристапувањето на Шведска во НАТО во 2024 година, повторно ќе служи како место за заеднички вежби и стратешка координација. Исто така, е близу до автопатот Е18, кој го поврзува Стокхолм со Норвешка, а кој ги поврзува критичните воени локации, вклучувајќи го и командниот центар за шведската армија. Самата црква се наоѓа на само пет минути од автопатот и близу до клучните мостови и езерото Меларен, стратешки воден пат помеѓу внатрешноста на земјата и Балтичкото Море.
Првите сомнежи за проектот се појавија во 2012 година, кога Московската патријаршија изрази интерес за земјиштето во Хесле, според истрагата на Франс 24. Иако локалната руска заедница во Вестерос брои околу 100 луѓе, црквата најави амбициозен градежен проект со импресивна купола од 22 метри – спротивно на проектот, кој предвидува максимална висина од 10 метри. Шведската безбедносна служба SAPO се обиде да ја спречи изградбата, но предупредувањето не стигна до соодветните институции поради бирократски дупки и лоша комуникација на локално ниво.
Проектот е финансиран од фондација поврзана со руската нуклеарна корпорација Росатом, која објави дека вредноста на црквата изнесува 35 милиони шведски круни (приближно 3,2 милиони евра). Меѓу гостите на отворањето во ноември 2023 година присуствуваа високи функционери на Руската православна црква и дипломати, вклучувајќи го митрополитот Антон од Волоколамск, заменик-амбасадорот на Русија во Шведска Владимир Љапин (подоцна идентификуван како шпион) и белорускиот амбасадор.
На истиот настан, отец Павел Макаренко, поглавар на црквата, доби медал од руското надворешно разузнавање за „храбра служба“. Фотографија од медалот подоцна беше пронајдена на веб-страницата на невладина организација предводена од самиот патријарх Кирил. Двајца независни експерти ја потврдија автентичноста на наградата. SAPO издаде официјално предупредување во кое се наведува дека Московската патријаршија во Шведска се користи како платформа за разузнавачки активности и дејствија што ја загрозуваат националната безбедност. Постоеја докази за врски со руски служби, за добивање финансирање од Кремљ и за поддршка за инвазијата на Украина.
Финансиската поддршка за сите парохии поврзани со Московската патријаршија беше прекината од страна на Шведската државна агенција за верски заедници. Градот Вестерос одобри предлог за истражување на можноста за експропријација на црковен имот, бидејќи „тој се користи или може да се користи за шпионски активности во корист на странска држава“.
Во меѓувреме, откриени се и други обиди на патријаршијата да го прошири своето влијание во Шведска преку непријателски преземања на православни парохии. Во Стокхолм, парохијата на отец Ангел успеа да спречи сличен напад насочен кон замена на владата со масовна инфилтрација, додека во капелата „Свети Зигфрид“ во Аспуден, напорите на Московската патријаршија резултираа со заклучување на зградата, инсталирање скриени камери и замрзнување на банкарските сметки на оригиналните доверители. Дури по правна битка црквата беше вратена на нејзините бранители.
Според SAPO, изградбата на цркви и објекти во близина на стратешка инфраструктура е карактеристичен модел во активностите на Московската патријаршија. Стокхолм не е изолиран случај – во 2023 година Бугарија го протера патријаршискиот претставник под сомнение за шпионажа, ФБИ предупредува за можна активност на руските и грчките православни цркви во САД како платформи за регрутирање агенти.
Експертите предупредуваат дека Западот прави грешка што ја перцепира Московската патријаршија како едноставна религиозна институција, кога всушност таа е длабоко поврзана со политичките и разузнавачките цели на Кремљ, пишува Франс 24. Во времето на објавувањето на оваа сторија, мапата на проектите на патријаршијата покажува најмалку десетина активни локации во Европа, финансирани со помош на руската држава. |
