Skip to content
Државната изборна комисија ги распиша локалните избори за 19 октомври, но наместо да расчисти дилеми — ги умножи. Со укинување на стариот Правилник за собирање потписи, остана правен вакуум каде што независните листи не знаат според кои правила да влезат во игра. Премиерот Христијан Мицкоски ја префрл топката назад кај Комисијата: донесете нов Правилник и пропишете критериуми и постапка. Во позадина, измените на Изборниот законик стојат во собраниска процедура, но се блокирани.
Претседателот на ДИК, Борис Кондарко, пак, праќа друг сигнал: ако Собранието не донесе поинаква регулатива за број на потписи навреме, Комисијата ќе издаде упатство и ќе ги третира независните како можни кандидати и без потписи, повикувајќи се на законското право на група избирачи. Во превод, арбитражата ќе ја преземе ДИК — и тоа среде изборен календар.
Одлуката делува практично, но отвора прашања: до каде се простира дискрецијата на Комисијата, а од каде почнува обврската на законодавецот да пропише јасни квоти и рокови?
Конфузијата не е од вчера. Уставниот суд претходно ги укина членовите што го уредуваа собирањето потписи, со што процесот остана без клучни параметри. Независните иницијативи, како „Шанса за Центар“, веќе најавуваат дека, за да избегнат правна неизвесност, ќе продолжат да собираат потписи — но за регистрација на политичка платформа, не за независна кандидатура.
Тоа е симптом на поголем дефект: кога правилата се нејасни, теренот го освојуваат снаодливите, а не нужно најподготвените.
Критичната точка не е во тоа дали ДИК ќе најде „привремено решение“, туку дали државата ќе обезбеди предвидливост. Изборното право не смее да се пишува во живо, со ад-хок упатства и прес-конференции. Ако се сака фер трка, неопходни се јасни и недвосмислени правила пред стартниот пиштол: број на потписи, рокови, постапка и механизми за контрола. Во спротивно, платформите ќе се прекрстуваат во партии, независните ќе бираат обиколни патишта, а довербата во изборниот процес ќе се топи заедно со секоја нова импровизација.
