Skip to content
Сакаат да ѝ ги одземат на Украина огромните територии што ги окупираше руската армија и повторно да му дадат на Киев безбедносни гаранции, кои повторно може да бидат празни.
Олександар ЛЕВЧЕНКО*
Воздушната одбрана е збир на средства, организациски мерки и борбени операции насочени кон одбивање на непријателски воздушни напади, покривање на сопствените копнени сили или важни објекти во позадина. Главната цел на руската воздушна одбрана е одбивање на воздушни напади, покривање на сопствените трупи и важни објекти. Главните системи за воздушна одбрана што ги користи Русија: С-300 – противвоздушен ракетен систем со среден дострел способен да погоди цели на растојание до 75 км и надморска височина до 27 км и С-400, кој е напредна верзија на С-300, со подобрени карактеристики. Покрај тоа, тука е и Панцир С-1: ракетно-топовски противвоздушен одбранбен систем дизајниран за блиско покривање и Тор – мобилен противвоздушен ракетен одбранбен систем што се користи за покривање на трупи и објекти.
Во изминатите неколку дена, имаше успешни напади од украински беспилотни летала врз воено-индустриски и инфраструктурни објекти во различни региони на Русија. Точно така, на 11.08.2025 година, украински беспилотни летала ја погодија фабриката за инструменти Арзамас во регионот Нижни Новгород, која се наоѓа на 400 км од Москва. Фабриката произведува компоненти за ракети H-32 и H-101, бродски компјутери и инструменти. Компанијата е дел од Корпорацијата за тактичко ракетно вооружување, едно од најголемите здруженија во руската одбранбена индустрија. Најмалку четири дронови ја погодија фабриката. На 11 август 2025 година, украинските дронови нападнаа и две индустриски зони во регионот Нижни Новгород, вклучувајќи го и едно од воените претпријатија во Тула. Географијата на украинските напади со дронови на руска територија продолжува да се шири.
Со концентрирање на главните средства за воздушна одбрана околу Москва, руските власти оставија голем број критично важни индустрии во регионите незаштитени. Нови украински напади се случуваат речиси секојдневно. Над десет напади врз руски компании, вклучително и рафинерии за нафта, беа официјално потврдени во првата декада од август. На 9 август 2025 година, украинските дронови за напад го погодија терминалот за складирање дронови Шахед во Република Татарстан. На 10 август 2025 година, како резултат на напад од украински дронови, рафинеријата за нафта Саратов на компанијата Роснефт беше оштетена и престана да прима суровини. Оваа рафинерија има капацитет од 5,8 милиони тони годишно. Во последната недела, објектот стана третата рафинерија на Роснефт чија работа беше нарушена од напади со беспилотни летала. На 2 август 2025 година, најголемата рафинерија Рјазан во Руската Федерација (капацитет 13,8 милиони тони годишно) запре околу половина од својот капацитет. Рафинеријата за нафта Новокујбишев, најопремена во Самара групацијата на Роснефт, целосно го запре производството на гориво. Нејзиниот капацитет е 8,3 милиони тони годишно. На 07.08.2025 година, во 2008 година, рафинеријата Афипски во Краснодарската територија беше погодена од беспилотно летало. На 10 август 2025 година, беше погодена руската рафинерија „ЛУКОИЛ-Ухтанефтеперебка“, која се наоѓа во градот Ухта (Република Коми), на 2.000 километри од границата со Украина до местото на ударот. Во оваа смисла, вицепремиерот на Руската Федерација задолжен за енергетика, Александар Новак, ќе одржи итен состанок со претставници на нафтените компании на 14 август 2025 година. Тие ќе разговараат за состојбата на пазарот на нафтени деривати, каде што цените се зголемија за 30% од пролетта и продолжуваат да растат, и покрај забраната за извоз на бензин од земјата. Така, во понеделник, цената на бензинот Аи-95 на стоковната берза во Санкт Петербург постави историски рекорд шести ден по ред, достигнувајќи речиси 80.000 рубли за тон, додека бензинот Аи-92 се искачи на 70.000 рубли за тон.
На Русија ѝ се заканува глад за бензин. Руската воздушна одбрана практично не е во состојба да ги одбие нападите на украинските беспилотни летала, туку само ја демонстрира својата целосна немоќ. Земјата што се фали пред целиот свет со своите мобилни противракетни и противвселенски одбранбени системи, кои наводно немаат аналози, не е во состојба да ги заштити ниту сопствените претпријатија длабоко во Русија од нападите на украинските беспилотни летала. Наместо бајките на руските власти за новиот систем С-500 и дека сè е „под контрола“ – ние сме сведоци на фактот дека сè и насекаде гори, дури и во длабоката позадина. Сите воздушни одбрани се повлечени во Москва, а надвор од овој регион, ефикасноста на руските системи за воздушна одбрана е сè повеќе доведена во прашање. Како резултат на тоа, руската воздушна одбрана се покажа како преоптоварена, застарена и неспособна за модернизација од големи размери. Обидите за зголемување на производството на нови комплекси стагнираат: технологиите се сложени, капацитетите се ограничени, советското наследство одамна е застарено. Дури и преминот на одбранбените компании во целодневен режим на работа не даде никакви вистински резултати. Русија се соочи со системска криза во обезбедувањето на сопствената воздушна безбедност и нема технолошки излез од неа во блиска иднина. Рускиот воено-индустриски комплекс е многу ранлив, некои од производствените капацитети се уникатни, па затоа производите што ги произведуваат овие претпријатија не можат брзо да се заменат. Исто така, тешко е да се заменат високотехнолошките инсталации за воздушна одбрана што беа изгубени како резултат на уништувањето од страна на украинската војска. Она со што Русија традиционално се гордееше – непробојна ешалонска воздушна одбрана – беше нападната не од американските HIMARS, британските Storm Shadow или германските Taurus, туку од едноставните украински беспилотни летала. Растојанието до точката на удар од 2.000 километри е веќе повеќе од „црвената линија“. Русија докажа дека не е во состојба да заштити дури ни стратешки воени објекти. А што е следно? Постојат информации дека вооружените сили на Украина веќе имаат ракети „кои можат да стигнат до центарот на Москва“. Руската воздушна одбрана неодамна стана фикција, што го покажа уште еден неодамнешен напад на украински беспилотни летала на брегот на Црното Море на Краснодарската територија. Градовите Сочи и Геленџик – елитните руски одморалишта се во паника. Сирени се слушаат, експлозии грмат, локалните власти спроведуваат хаотични евакуации, аеродромите се затворени, десетици летови се одложени. И тоа е веќе вообичаено за многу Руси.
Додека Украина изведува прецизни напади врз руски воени објекти, руската војска продолжува да пука врз украински станбени згради. А за да се избегне тоа, потребна е сериозна политика на санкции од страна на меѓународната заедница против Русија како земја агресор. Европската Унија систематски и сеопфатно воведува санкции против Руската Федерација. Ова се очекува и од САД. Но, наместо да воведува санкции врз Путин, кој веќе 4 месеци ги блокира иницијативите на Д. Трамп за постигнување 30-дневно примирје, американскиот претседател му нуди на лидерот на Кремљ средба во Алјаска за преговори за крај на војната без да се придржува до темелите на сегашното меѓународно право и Повелбата на ОН. Се зборува за размена на украински територии за украински територии. Тоа не се случило од Втората светска војна. Вашингтон треба да има предвид дека зборуваме за Украина, која беше меѓу 51-те земји основачи на ОН, бидејќи украинскиот народ придонесе за победата над нацизмот со речиси 10 милиони од своите животи – тоа е најмногу меѓу сите нации во Европа, вклучувајќи ги и Русите. Д. Трамп оди во Кина за да ја прослави 80-годишнината од крајот на Втората светска војна, верувајќи дека Украина не може да ја победи Русија, која ги победи Наполеон и Хитлер, и побара мислење од големиот пријател на Путин, Орбан, кој наводно е многу упатен во руско-украинската војна. Да ве потсетиме дека унгарскиот премиер е единствениот претставник на ЕУ кој одби да потпише заедничка декларација за поддршка на Украина пред средбата на Трамп со Путин во Алјаска. Американскиот претседател го праша Орбан дали Украина може да ја победи Русија, а Орбан почна да се радува на величината на Русија. „Ме погледна како да сакаше да каже: „Какво глупаво прашање“. Тој рече: „Русија е огромна земја и тие се борат цел живот. Беше многу интересно“, рече Трамп, кој никогаш не сфати дека без Украина, СССР никогаш не би можел да ја победи нацистичка Германија, а Наполеон ја освоил и запалил Москва. Бонапарта загуби од Русите само затоа што француските војници имале воена облека што ја носат во Европа, каде што климата е поинаква во зима. Во Русија, тие едноставно се замрзнаа.
Украина не бара победа, туку едноставно да ги врати руските трупи на своја територија. Дали Украина има доволно оружје? Секако дека не. На крајот на краиштата, САД и Русија ја принудија Украина да се откаже од својот огромен нуклеарен потенцијал и стратешко оружје во декември 1994 година. Со поддршка на Вашингтон, Русија зеде сè за себе, давајќи ѝ на Украина, заедно со САД и Велика Британија, заедно со Франција и Кина, гаранции за безбедност и територијален интегритет, кои се покажаа како безвредни. Сега Русија го користи оружјето што го доби од Украина против украинскиот народ. Сега во Алјаска, тие сакаат да ѝ ги одземат на Украина огромните територии што ги окупираше руската армија и повторно да му дадат на Киев безбедносни гаранции, кои повторно може да бидат празни. Путин и Трамп велат дека носат мир во Украина, со намера да одземе дел од нејзината територија. Сè е слично на 1938 година, кога Франција и Велика Британија му дозволија на Хитлер да ја подели Чехословачка. Сите тие потоа прогласија дека носат мир во Европа, но всушност, една година подоцна, избувна крвавата Втора светска војна.
*Олександар ЛЕВЧЕНКО e поранешен украински амбасадор во Хрватска и Босна и Херцеговина
