Вештачката интелигенција во медицината: Студиите предупредуваат на губење на лекарските вештини, практиката покажува предности

Употребата на вештачка интелигенција во медицината е сè поприсутна и носи значајни промени во начинот на дијагностицирање и лекување на пациентите.

Неодамнешна студија во списанието „The Lancet Gastroenterology & Hepatology“ предупредува дека прекумерната зависност од вештачката интелигенција може да има и негативни последици, како што е намалување на способноста на лекарите да препознаваат преканцерозни промени за време на колоноскопиите. Се покажува дека рутинската употреба на вештачката интелигенција, иако ја зголемува непосредната точност, може да доведе до постепено губење на експертизата.

Од друга страна, практичното искуство покажува дека вештачката интелигенција и роботската помош во одредени области на медицината можат да бидат исклучително корисни. Пример е лимфатична бајпас операција во Универзитетската болница во Брисел, каде што роботскиот систем Симани им овозможува на хирурзите да извршуваат исклучително прецизни процедури.

Овие примери истовремено го осветлуваат потенцијалот и ризиците на вештачката интелигенција во медицината, покажувајќи дека нејзиното влијание зависи од контекстот и начинот на примена.

Кога вештачката интелигенција не е сојузник?

Вештачката интелигенција може да ги направи колоноскопиите попрецизни, но по цена на лекарите да ги изгубат токму вештините што технологијата требаше да ги поддржи.

Рутинското користење на системи за колоноскопија со помош на вештачка интелигенција може да ја намали способноста на искусните ендоскописти да детектираат аденоми, преканцерозни промени во цревата, без употреба на технологија, сугерира нова студија во списанието „The Lancet Gastroenterology & Hepatology“.

Истражувачите ги анализирале колоноскопиите на 1.443 пациенти кои биле подложени на колоноскопија без вештачка интелигенција пред и по воведувањето на вештачката интелигенција во четири центри во Полска во текот на шест месеци. Пред да се воведе вештачката интелигенција, клиницистите детектирале аденоми во 28,4 проценти од случаите. Три месеци откако вештачката интелигенција станала стандардна, стапката на откривање паднала на 22,4 проценти, што е пад од шест проценти.

„Нашите резултати се загрижувачки со оглед на тоа што примената на вештачката интелигенција во медицината брзо се шири“, рече коавторот на студијата, Марчин Ромањчик, од Академијата на Шлезија во Полска. Тој повика на повеќе истражувања за влијанието на вештачката интелигенција врз вештините на здравствените работници во различни области на медицината.

Колоноскопијата е една од најефикасните алатки за превенција на рак на дебелото црево, бидејќи овозможува откривање и отстранување на аденоми пред да станат канцерогени. Помошта од вештачката интелигенција предизвика возбуда во последниве години, при што повеќе студии покажуваат повисоки стапки на откривање кога се користи.

Но, наодите од студијата предизвикуваат загриженост за „губење на вештини“, бавното опаѓање на експертизата кога лекарите премногу се потпираат на автоматизирана поддршка. Резултатите, исто така, отвораат прашања за претходните рандомизирани контролирани испитувања кои пријавија повисоки стапки на откривање на аденоми со вештачка интелигенција отколку без неа.

„Можно е колоноскопијата без вештачка интелигенција во овие студии да не е иста како стандардната колоноскопија без вештачка интелигенција, бидејќи ендоскопистите во студиите можеби биле негативно погодени од постојаната изложеност на вештачка интелигенција“, рече друг коавтор на студијата, Јуичи Мори од Универзитетот во Осло во Норвешка. Авторите предупредуваат дека набљудувачката природа на студијата значи дека и други фактори можеби играле улога.

Роботите помагаат во лимфатична бајпас операција

Спротивно на оваа студија, практиката покажала дека во некои области помошта на вештачката интелигенција и роботската помош може да биде повеќе од вредна. Пример за ова доаѓа од Универзитетската болница во Брисел, која стана првата во светот што успешно изврши 100 лимфатични бајпас операции со помош на хируршки робот, кај пациенти кои страдаат од хронично отекување на екстремитетите.

Лимфедемот, состојба што се јавува поради нарушувања во лимфниот систем и доведува до постојан оток, болка и намалена подвижност, најчесто се јавува како резултат на третман на рак. Традиционалните методи на лекување, како што се компресивни чорапи и масажа, честопати обезбедуваат само привремено олеснување. Сепак, роботски асистирана лимфатична бајпас операција нуди долгорочно решение и значително ги подобрува симптомите и функцијата на екстремитетите.

Овие минимално инвазивни интервенции овозможуваат побрзо закрепнување и често се изведуваат само со локална анестезија. Пациентите можат да ја следат операцијата на екранот додека хирурзите го објаснуваат секој чекор, што дополнително го намалува стресот и го прави процесот помалку трауматичен.

Роботскиот систем Симани, кој се користи во Брисел, може да ги намали движењата на хирургот и да ги елиминира најмалите треперења на рацете, што овозможува микро- и супер-микрохируршки процедури да се изведуваат со екстремна прецизност. По 100 успешно завршени операции, Универзитетската болница во Брисел стана најискусниот центар во светот за овој вид микрохирургија, а д-р Александру Нистор, кој лично ги извршил сите интервенции со помош на робот, истакнува колку оваа технологија го променила пристапот кон лекувањето на лимфедемот.

Овој пример покажува дека додека преголемото потпирање на вештачката интелигенција може да доведе до губење на вештини во некои области, во други специјализирани области, како што е микрохирургијата, роботската помош може да биде клучна за постигнување резултати што би биле речиси невозможни со човечки раце.