Skip to content
Џон Болтон е старо име во американската „тврда“ надворешна политика: правник, долгогодишен републикански функционер, амбасадор во ОН и, најпознато, советник за национална безбедност во Белата куќа од април 2018 до септември 2019. По заминувањето од администрацијата, стана еден од најгласните критичари на Доналд Трамп – судир што од денешна дистанца изгледа и идеолошки и личен.
Токму таа долга сенка над односите „Трамп–Болтон“ повторно се издолжи денес. Федерални агенти утринава извршија судски овластена рација во домот на Болтон во Бетесда и во неговата канцеларија во Вашингтон, во рамки на националнобезбедносна истрага поврзана со класифицирани материјали, пренесоа „Ројтерс“ и други редакции. Од ФБИ, чиј директор Каш Пател објави порака дека „никој не е над законот“, не соопштија детали за предметот; Болтон не е уапсен и против него засега нема обвинение.
За да се разбере зошто оваа рација е политички наелектризирана, мора да се врати лентата на 2019 и 2020. Болтон замина од функцијата по низа судири со Трамп – од преговорите со Талибанците и Северна Кореја до пристапот кон Иран – при што Белата куќа тврдеше дека бил отпуштен, а Болтон инсистираше дека си поднел оставка. Следуваше мемоарот „The Room Where It Happened“, во кој авторот го опишува Трамп како човек што надворешната политика ја води низ призма на лична политичка корист. Болтон тврди дека Трамп на средба со Си Џинпинг барал чекори што би му помогнале за реизбор, дека бил подготвен да тргува со истраги и санкции во корист на договори, а во еден пасус се сугерира и одобрување на сурови мерки против Ујгурите. Овие пасуси, што тогаш широко ги пренесоа американските медиуми, го претворија поранешниот советник во хроничар со тешки обвинувања.
Оттогаш, Болтон јавно повторува ист став: „Трамп е неподобен за функцијата“, запиша и во новиот предговор од 2024 година – формулација што ја повтори и во интервјуа минатата година. Од другата страна, Трамп возвраќа со дисквалификации и со тврдење дека Болтон е „лажго“ кој користел доверливи информации, обвинувања што во претходните циклуси не доведоа до обвинение. Нивниот личен конфликт, со бројни кавги во медиумите, стана политичка сага што одвреме-навреме се враќа на насловните страници.
Денешната рација, затоа, има двоен набој. Правно, тоа е потрага по потенцијално класифицирани записи – чекор што подразбира дека судија проценил постоење основано сомнение и дека запленетото ќе оди на форензика. Политички, тоа е акција против човек кој долги години го демантираше митот за лојалност околу Трамп и го опиша шефот како неинформиран лидер. Приврзаниците на Белата куќа ќе кажат дека институциите си ја вршат работата; критичарите ќе тврдат дека се чистат „непријателите“ од минатото и дека правото се користи како алатка во сегашноста. И едните и другите ќе имаат аргументи додека Министерството за правда не изнесе факти – докази, контекст и јасно образложение.
Кој е, значи, Џон Болтон денес? Конзервативен „јастреб“ со биографија од четири децении и човек што реши јавно да запише како изгледала Овалната сoба одвнатре. Зошто Трамп го мрази? Затоа што од критичар однадвор стана сведок одвнатре – со сцени и цитати што уште болат во политичката меморија.
Зошто го „гони“? Формално, бидејќи безбедносните институции тврдат дека бараат класифицирани материјали. Фактички, затоа што секој потег кон Болтон неизбежно се чита како нов чин во старата драма за моќ, лојалност и границите на власта во Вашингтон. Следниот збор го имаат истражителите – и документите што утрово ги изнесоа во кутии.
