Skip to content
Пакетот безбедносни гаранции да вклучува дипломатски, финансиски и воени елементи насочени кон зајакнување на одбранбените способности на Украина.
Олександар ЛЕВЧЕНКО*
На 4 септември во Париз се одржа состанок на Коалицијата на волјата, со учество на претседателот на Украина. Овој состанок беше најголем по број на учесници: 38 земји, вклучувајќи земји не само Европа, туку и Канада, Јапонија, Австралија, Нов Зеланд. Тие разговараа за тоа што секоја од земјите од коалицијата е подготвена да направи за да ја гарантира безбедноста на Украина на копно, море, воздух и киберпростор. Придонесите на сојузниците се документирани, потврдени на ниво на министри за одбрана и одобрени на ниво на политички лидери на држави. Не единствената, туку клучна гаранција за безбедноста е силна украинска армија, па сојузниците ќе ја поддржат финансиски, со оружје, обука, производство итн.
Средбата во Париз ја зајакна меѓународната поддршка за Украина, а особено беше истакната поддршката на Соединетите Американски Држави, како и заедничкиот став на сојузниците за понатамошна помош и безбедност на Украина по завршувањето на војната. 26 земји се согласија да обезбедат безбедносни гаранции за Украина. Ова се првите сериозни специфики по долго време. Одлуките донесени во Париз се насочени не само кон помагање на Украина, туку и кон гарантирање на стабилноста и безбедноста на целиот европски континент. Одвраќањето на руските трупи сега спречува уште една војна во Европа. Украинските партнери имаат заедничко разбирање дека основата на безбедносните гаранции треба да биде силна украинска вооружена сила и дека сите обиди за ограничување на вооружените сили на Украина се неприфатливи. На состанокот на Коалицијата на волјата беше постигнат договор за присуство на воени сојузници по завршувањето на војната со цел да се обезбедат безбедносни гаранции. Овој договор треба да се формализира во правно обврзувачки документи. Ова укажува на сериозна намера за постигнување траен мир. Сојузниците на Украина гледаат дека Русија го одложува процесот на преговори и сака да ја продолжи војната. Можно е Кремљ да се принуди на мир само со зголемување на поддршката за Украина и зголемување на притисокот врз Русија. Претседателот Емануел Макрон изјави дека Европа и САД ќе воведат нови санкции против Русија ако Москва избегне мировни преговори. Тој истакна дека првично била планирана билатерална средба меѓу Путин и Зеленски, потоа трилатерална средба со учество на Трамп, а подоцна и квадрилатерална средба – очигледно, исто така со учество на Европа. Ова е доказ за реалните чекори преземени од Коалицијата на волјата.
Европската воена команда разви план за распоредување трупи во Украина, кој вклучува две групи копнени сили. Целта на едната група е да обучува и да им помага на украинските борци, а целта на другата е да формира одвраќачка сила за да се спречи понатамошна руска агресија. Планот предвидува, според „Волстрит џурнал“, распоредување на повеќе од 10.000 војници од нордиските земји, балтичките држави, Холандија, Австралија, вкупно 10 земји. Патролирањето на украинскиот воздушен простор ќе го вршат воздухопловните сили стационирани надвор од Украина. Европејците чекаат јасна изјава од администрацијата на американскиот претседател Доналд Трамп во врска со нивото на американската поддршка. Во август, американскиот лидер сигнализираше дека САД се подготвени да распоредат воздушна сила за поддршка на европските безбедносни сили во Украина, но го исклучи распоредувањето на американските копнени трупи. Според европските претставници, украинските претставници инсистираа на значајно учество на САД во повоените безбедносни гаранции, тврдејќи дека агресорот Русија нема сериозно да ги сфати безбедносните гаранции без воена поддршка од САД. Американскиот претседател Доналд Трамп, обраќајќи се на клучните европски сојузници на Киев, им порача дека е потребен поголем финансиски притисок врз Русија и нејзиниот главен сојузник, Кина, со цел да се принуди Кремљ да ја прекине војната во Украина. Трамп во телефонски разговор рече дека „европските лидери мора да извршат економски притисок врз Кина за финансирање на руските воени напори“. На Трамп му беше кажано дека само Унгарија и Словачка увезуваат нафта од Русија. Кога Трамп го сврте разговорот кон санкциите против Русија, претставниците на земјите од ЕУ понудија да испратат свои делегати во Вашингтон во рок од 48 часа за да формираат работна група за санкции против Русија.
Од големата руска инвазија на Украина во февруари 2022 година, Европа се обидува да се ослободи од зависноста од Русија за снабдување со енергија. Европската комисија предложи закон со кој постепено би се прекинал увозот на руска нафта и гас во ЕУ до 1 јануари 2028 година. Во исто време, Унгарија и Словачка, чии лидери имаат блиски врски со Кремљ, продолжуваат да увезуваат руски енергетски производи, и покрај чекорите на ЕУ за диверзификација на нивните извори.
Францускиот претседател рече дека „претседателот Трамп и американската администрација изразија загриженост, како што направивме од почетокот на овој конфликт, за изборот на две членки на Европската Унија кои продолжуваат да купуваат руска нафта. И мислам дека ова е точно, бидејќи овие земји понекогаш се оправдуваат повикувајќи се на нивната блискост со новата американска администрација. Значи, кохерентноста на САД и Европа по ова прашање само ќе го направи прекинувањето на ваквите практики поефикасно“. Во исто време, Володимир Зеленски истакна: „Американскиот претседател е многу незадоволен што Европа купува руска нафта. Знаеме дека станува збор за Унгарија, Словачка. Но, сакам да ги потсетам сите дека кога Русија го нападна нашиот енергетски сектор, а како одговор ние го нападнавме нивниот енергетски сектор, од кој тие заработуваат пари, а потоа ги трошат тие пари на оружје, токму тие две земји му се пожалија на претседателот Трамп дека Украина е таква, дека ги намалува можностите за добивање релевантна нафта. Денес, САД отворено зборуваат за тоа, нарекувајќи ги апсолутно овие земји помош на „руската“ воена машина. И сите ние мора да го спречиме тоа.“
Русија постојано ја отфрла идејата за распоредување европски трупи на територијата на Украина, а Путин предупреди дека Москва е подготвена „воено да ги реши своите задачи“ ако не може да се најде прифатлив мировен договор. Путин се закани на странскиот контингент што се планира да биде распореден во Украина. Тој го изјави ова на Источниот економски форум во Владивосток. „Доколку во Украина се постигне долгорочен мир, нема да има смисла да има странски трупи таму. Доколку во Украина се појават какви било странски трупи, особено сега, за време на непријателствата, претпоставуваме дека тие ќе бидат легитимни цели за нивно уништување“, рече лидерот на Кремљ. Во исто време, портпаролот на Путин, Дмитриј Песков, рече дека треба да се обезбедат безбедносни гаранции и за Украина и за Русија. Песков, исто така, рече дека Руската Федерација е против странски воени контингенти кои ја гарантираат безбедноста на Украина.
Генералниот секретар на НАТО, Марк Руте, одговори велејќи дека Русија нема право да ги одредува условите за присуство на странски трупи во Украина како дел од безбедносните гаранции. Тој го кажа ова за време на говорот на Самитот за одбрана во Прага. Руте нагласи дека Украина е независна земја и дека само таа има право да одлучува за сопствената безбедност. „Украина е суверена држава. Ако Украина сака да има безбедносни сили за одржување на мирот, тоа е нивна работа. Никој друг не може да се спротивстави на тоа. И мислам дека навистина мора да престанеме да го правиме Путин премногу влијателен“, нагласи генералниот секретар на НАТО. Тој додаде дека не треба да се придава никаква важност на ставот на Русија за евентуалното распоредување на странски трупи во Украина, бидејќи таа земја нема никаква врска со тоа.
Претседателот на Украина на заедничката прес-конференција со Макрон изјави дека Киев и неговите сојузници веќе ја разбираат општата структура на безбедносните гаранции. Тој истакна дека секоја земја што е подготвена да придонесе подготвува релевантни документи што ќе ја дефинираат рамката на соработка. „Силна украинска армија ќе биде клучна за сите такви обврски“, нагласи Зеленски, повикувајќи ги европските одбранбени компании да ја максимизираат својата работа за поддршка на одбранбениот потенцијал на Украина. Се очекува пакетот безбедносни гаранции да вклучува дипломатски, финансиски и воени елементи насочени кон зајакнување на одбранбените способности на Украина. В. Зеленски истакна дека Русија прави сè што е можно за да го одложи процесот на преговори и да ја продолжи војната. Потребно е да се зголеми поддршката за Украина и да се зголеми притисокот врз Русија. Во моментов се подготвува 19-тиот пакет санкции од страна на Европската Унија. Јапонија, исто така, работи на чекорите за санкции. Активностите на Коалицијата на волјата се доказ дека Украина има сигурни меѓународни партнери и може да смета на нивната поддршка денес и во иднина.