Skip to content
Шест прашања за руските дронови над Полска има Политико испраќањето беспилотни летала над Полска од страна на Русија означи ескалација на непријателствата со Европа. Но, што, ако воопшто, се надеваше да добие Владимир Путин – и како ќе одговори НАТО, анализира Политико.еу.
Инцидентот покренува многу прашања за Русија, Полска и НАТО – сè, од тоа дали Кремљ имал намера да ги испрати беспилотните летала во Полска, до тоа дали Варшава и Атлантската алијанса се прилагодиле доволно на реалноста на современото војување со беспилотни летала.
1. Што се случи над источна Полска?
Премиерот Доналд Туск му рече на полскиот парламент дека полскиот воздушен простор бил прекршен 19 пати. Полските борбени авиони Ф-16 и холандските Ф-35 плус други авиони одговорија и соборија најмалку четири беспилотни летала.
Фрагменти од беспилотни летала беа пронајдени низ источна Полска, при што едно се урна во куќа. Никој не беше повреден.
Варшава е прилично јасна за тоа кој е виновен. „Нема сомнение за агресивните намери на Русија“, рече Туск. Варшава го повика Член 4 на НАТО за да свика состанок со своите сојузници и да разговара за ситуацијата.
„Целата машина сега ќе ја „џвака“ проценката“, рече официјален претставник на НАТО.
2. Дали е можно да е несреќа?
Полска и другите земји на НАТО на првата линија, како Романија, беа погодени од повремени руски беспилотни летала во повеќе од три години откако Кремљ го започна својот целосен напад врз Украина. Но, ова е прв пат толку многу беспилотни летала да бидат забележани над сојузничка земја – и прв пат руски беспилотни летала да бидат соборени.
Претходните инциденти би можеле да се објаснат како еднократни, но тоа е потешко со толку голем број беспилотни летала.
Полскиот министер за надворешни работи, Радослав Сикорски, рече: „Проценката на полските и воздушните сили на НАТО е дека тие не отстапиле од курсот, туку биле намерно целени“.
Тој став беше поддржан од други земји.
„Дефинитивно нема причина да се сомневаме дека ова била грешка во корекција на курсот или нешто слично“, рече германскиот министер за одбрана, Борис Писториус.
Фабијан Хофман, експерт за ракетна и нуклеарна стратегија на Универзитетот во Осло, рече дека инцидентот ги носи сите обележја на намерно дејствување. „Гледајќи ги патеките на летот, овие беспилотни летала следеле контролирана траекторија, па се чини дека Русија го направила тоа со претпазливост“, рече тој.
Но, имаше неколку предупредувања.
Министерот за одбрана на Велика Британија, Џон Хили, изјави: „Постојат спротивставени извештаи и сè уште нема цврста проценка за тоа што стои зад нападите со беспилотни летала или намерата. Каква и да била намерата, тие биле опасни, каква и да била намерата, тие биле неодговорни и каква и да била намерата, тие го нарушиле суверениот полски и воздушен простор на НАТО“.
Закари Каленборн, истражувач за војна со беспилотни летала на Кингс колеџ во Лондон, рече дека се чини дека има одредена претпазливост по инцидентот.
„На почетокот гледам многу силни зборови, но двоумење за тоа како да се одговори“, рече тој. „Консултациите според Член 4 даваат можност да се соберат повеќе информации, да се разгледаат опциите и да се одлучи дали и како да се одговори“.
3. Што вели Кремљ?
Првиот одговор на Москва беше да се обвини Украина.
Андреј Ордаш, вршител на должноста амбасадор на Русија во Варшава, изјави пред полското Министерство за надворешни работи: „Знаеме едно: Овие беспилотни летала долетаа од страната на Украина… Не се обезбедени докази за да се поддржи тврдењето дека овие беспилотни летала биле од руско потекло“.
Кремљ реагираше рано попладне велејќи… речиси ништо.
„Ние би претпочитале да не коментираме за ова на никаков начин. Тоа е надвор од нашата област на надлежност“, рече портпаролот на Кремљ, Дмитриј Песков, според државната новинска агенција ТАСС.
Но, додаде тој, лидерите на ЕУ и НАТО ја обвинуваат Русија за разни провокации „секојдневно. Најчесто без дури и да се обидат да презентираат какви било аргументи“.
Министерството за одбрана конечно одговори, објавувајќи онлајн соопштение во кое се вели дека Русија извршила успешен голем напад со беспилотни летала врз „претпријатија од воено-индустрискиот комплекс на Украина“ во западна Украина.
Ниту една цел не била „планирана“ на полска територија, додаде Министерството. Министерството, исто така, рече дека беспилотните летала кои наводно влегле во Полска имале максимален дострел на лет од не повеќе од 700 километри, алудирајќи дека беспилотните летала испукани од Русија не можеле да стигнат до Полска.
„Сепак, ние сме подготвени да одржиме консултации со Полска за ова прашање со полското Министерство за одбрана“, заклучи.
4. Дали ова е дел од руски план?
И покрај неефикасните закани на Доналд Трамп против рускиот лидер Владимир Путин и неговите неуспешни напори за брзо завршување на борбите, Русија ја засилува својата агресија против Украина во последните недели.
Таа започнува сè поголеми напади врз украинските градови. Во неделата испука над 800 беспилотни летала и ракети, од кои едно ја погоди главната зграда на владата на Украина – нешто што досега не се случило во војната.
Русија, исто така, погоди американска фабрика во западна Украина. Кон крајот на август, дипломатската мисија на ЕУ и блискиот Британски совет беа погодени во центарот на Киев.
„Ова е порака од Москва дека тие не се заинтересирани за мир обезбеден од западни сили за уверување и веројатно не се заинтересирани за мировен период“, напиша Тимоти Еш, економист кој ја покрива Централна Европа.
Пензионираниот генерал Бен Хоџис, поранешен командант на американската армија за Европа, не се сомневаше дека упадот со беспилотни летала бил намерен и рече дека тоа ја нагласува склоноста на Путин кон ризик, истакнувајќи дека околу 8.000 американски војници се стационирани во Полска.
- Полските вооружени сили соборија повеќе руски дронови
- „Агресивен чин и сериозна ескалација“: ЕУ го осуди влезот на руски дронови во Полска
Хофман рече дека подготвеноста на Москва да презема такви ризици одразува и слабост и опортунизам. „Русија нема почит кон Европа. А реалноста е дека на Русија не ѝ оди баш добро, особено економски. Токму затоа Кремљ избира да ескалира сега – тие гледаат прозорец на можности.“
5. Што кажува ова за подготвеноста на Полска и НАТО за воздушна одбрана?
Полска и нејзините сојузници ги видоа беспилотните летала (иако сојузникот на Кремљ, Белорусија, побара дел од заслугите за известувањето на Варшава за нивното приближување) и соборија некои од нив, но ова не е зачудувачки успех за Полска и НАТО.
„Ова не е нешто за кое треба да користите Ф-16 и Ф-35“, рече Хоџис.
По повеќе од три години војна, ова исто така покажува дека НАТО не направил доволно за да се подготви за рускиот напад за кој аналитичарите постојано предупредуваат дека е реална закана, напиша Филипс О’Брајан, професор по стратешки студии на Универзитетот Сент Ендрус.
„Нападот со „тренинг тркало“ од страна на Русите врз Полска од синоќа (и тоа беше) покажува како државите на алијансата не се потрудија правилно да се подготват не само за идна војна – туку и за војната што ги гледа токму сега во лице“, рече тој.
Украина, која е навикната на речиси секојдневни напади од Русија, реагира побрзо и поевтино.
Украина соопшти дека пресретнала 386 од 415 руски беспилотни летала и 27 од 43 ракети лансирани во текот на ноќта во вторник.
6. Како може НАТО да одговори?
Алијансата е свесна дека нејзината воздушна одбрана треба да се подобри, а инцидентите од среда го зајакнуваат тоа чувство.
Оана Лунгеску, членка на тинк-тенкот „Кралскиот институт за обединети служби“ и поранешен портпарол на НАТО, изјави дека генералниот секретар на НАТО, Марк Руте, „рекол дека НАТО има потреба од петкратно зголемување на капацитетите за воздушна и ракетна одбрана, па тоа е итен приоритет. Исто така е важно сите земји-членки на НАТО да го разјаснат своето национално законодавство за соборување авиони што влегуваат во нивниот воздушен простор“.
Хоџис повика НАТО да одржи голема, мултинационална вежба за воздушна одбрана за правилно координирање на воздушната одбрана низ сите свои држави на првата линија. Тој, исто така, препорача да се променат правилата за ангажман за воздушните патроли над Балтичкото и Црното Море за да им се овозможи на авионите на НАТО да соборуваат руски беспилотни летала и ракети.
Конечно, тој рече дека има смисла НАТО да воведе зона на забрането летање над западна Украина за да спречи руски беспилотни летала и ракети да се приближат до воздушниот простор на сојузниците. „Нема руски авиони што летаат над Украина, па затоа ова не би било ескалација“, рече тој.
