Инвеститорите бегаат од акции и купуваат злато

Златото е приказната на 2025 година. Во недела кога пазарите се колебаа, жолтиот метал се искачи на нови историски рекорди над 3.650 долари за унца и донесе речиси четириесетпроцентен принос од почетокот на годината — најсилен годишен перформанс по 1978. Во средина исполнета со политичка нестабилност, полемики за независноста на Федералните резерви и растечки макроекономски ризици, златото повторно се наметна како доверливо засолниште, сѐ почесто бирано токму затоа што не зависи од ничија институционална кредибилност.

Класичната идеја дека обврзниците ја амортизираат болката кога акциите паѓаат не ја издржа новата инфлаторна ера. Американските долгорочни државни обврзници претрпеа речиси двојно преполовување на цените од врвот во 2020, додека европските државни обврзници на петгодишен хоризонт бележат околу дваесетпроцентен максимумски пад. Разбивањето на диверзификацијата кај традиционалниот 60/40 микс ја остави „балансираната“ стратегија со слични, а во поединечни епизоди и подлабоки повлекувања од целосно акциските портфолија. Ова не е случаен шум, туку последица на високи и волатилни инфлации, големи фискални дефицити и помал апетит на странски купувачи за американски долг — динамика во која златото природно го пополнува вакуумот на заштита.

Аналитичарите предупредуваат дека токму сценаријата што му штетат на класичниот акциско-обврзнички паритет — ерозија на институционална доверба или снабдувачки шокови што поттикнуваат стагфлација — се оние во кои златото историски блеска. Оттаму и сегашниот налет на побарувачка во моменти кога акциите и обврзниците понекогаш паѓаат синхронизирано, како што се случи во неколку априлски и летни распродажби.

Во позадина, централните банки остануваат тивки, но упорни купувачи. По замрзнувањето на руски девизни резерви во 2022, повеќе економии во развој ја забрзаа диверзификацијата од доларот, а златото стана јадро на таа стратегија. Податоците за 2025 упатуваат на континуирано нето-купување и во месеци со екстремно високи цени, знак дека побарувачката не е чисто спекулативна. Годинава анкетите на Светскиот совет за злато бележат и поголем удел централни банки што активно ги менаџираат златните резерви, со ризик-менаџментот како клучен мотив.

Инвеститорите им се приклучуваат. Глобалните физички поткрепени златни ЕТФ-и бележат силни приливи и втор најдобар резултат досега по врвот во 2020, а најголемиот фонд, SPDR Gold Shares, со средства над 110 милијарди долари, повторно се вбројува меѓу фаворитите за „паркирање“ на капиталот во неизвесни времиња. Дури и традиционално скептичните западни инвеститори, по три и пол години нето-продавање, вртицата ја сменија во насока на свежи купувања.

Погледот напред останува конструктивен, но не и без ризици. Големи банки на Вол стрит ја кренаа таргет-цената кон крајот на 2025, наведувајќи ги како двигатели очекуваните намалувања на каматите, послаб долар и геополитиката. Но истиот тој список содржи и услови под кои тезата би могла да закочи: повторно забрзување на инфлацијата што би ја принудило ФЕД да посегне по повисоки реални приноси. За сега, цената го прави своето, а златото ја добива својата стара улога — да биде сидро кога другите класи се лизгаат.