Skip to content
Полска испрати остро предупредување до Москва по серијата упади на руски беспилотни летала и воени авиони во воздушниот простор на НАТО. На вонредната седница на Советот за безбедност на ОН во Њујорк, шефот на полската дипломатија Радослав Сикорски порача дека Русија нема право да се жали ако нејзините летала бидат соборени при нова повреда на сојузничкиот воздушен простор.
„Имам само една молба до руската влада: ако уште една ракета или авион влезе во нашиот простор без дозвола, намерно или по грешка, и биде соборен, а остатоците паднат на територија на НАТО – ве молам, не доаѓајте тука да се жалите. Предупредени сте“, изјави Сикорски, алудирајќи на последниот инцидент на 19 септември кога три руски воени авиони влегоа 12 минути во естонскиот воздушен простор пред да бидат протерани од италијански F-35 што дејствуваат во рамки на НАТО мисија.
Серијата нарушувања ги засили тензиите на источното крило на Алијансата. Претходно, беспилотни летала од Русија влетаа и во Полска и во Романија, поттикнувајќи повисоко ниво на готовност. Полскиот премиер Доналд Туск беше категоричен: „Ќе донесуваме одлуки за соборување на летачки објекти без дискусија кога ја нарушуваат нашата територија и летаат над Полска. Нема простор за дебата.“
Сикорски, кој остро ја критикуваше Москва дека е „неспособна да живее во мир со соседите“ и дека го поткопува меѓународното право, додаде дека „лудачкиот национализам“ на Кремљ тежнее кон доминација и се судрува со „крајот на ерата на империите“.
Инцидентите доведоа до забрзани иницијативи во ЕУ за создавање „ѕид од дронови“ на источната граница како дополнителна заштита од воздушни закани со ниска височина. Седум земји членки, заедно со Европската комисија и Украина, во петок треба да одржат онлајн состанок за размена на технички опции и координација на системите за рано предупредување и пресретнување.
Нарушувањата на воздушниот простор на НАТО – било од ракети, дронови или авиони – се третираат како сериозни безбедносни инциденти. Практиката на Алијансата предвидува брзо подигање на ловечка авијација, идентификација, предупредување и, ако е потребно, пресретнување и соборување. Јавната, недвосмислена закана од Варшава дека ќе дејствува без одлагање има за цел да испрати одвраќачки сигнал и да ги намали ризиците од ескалација по „несреќни случајности“ во граничните зони.
Додека НАТО официјално ја нагласува деескалацијата и канали за комуникација за да се избегнат погрешни пресметки, пораката од Полска ги поставува јасните „црвени линии“: секое идно нарушување може да заврши со соборување – и без извинувања. За Москва, тоа значи дека секое тестирање на границите носи повисока цена; за ЕУ, дополнителен мотив да ги усклади копнените, радарските и електро-оптичките сензори и да ги зајакне капацитетите за контра-дрон од Балтикот до Црното Море.
