Skip to content
Претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лаен, претстави план за создавање паневропска здравствена мрежа засилена со вештачка интелигенција, со цел да се забрза дијагностиката — особено кај ракот — и да се скрати времето за откривање и развој на нови терапии, објави „Euractiv“. Според првичните информации, иницијативата предвидува поврзување на болници и истражувачки центри преку интероперабилни стандарди и пристап до податоци со заштита на приватноста, со што АИ-алатките би можеле да се обучуваат на пошироки, претставителни европски сетови на здравствени податоци.
Планот се надоврзува на досегашната стратегија на Комисијата за АИ во здравството и на „AI Continent Action Plan“, каде што здравството е посочено како стратешки сектор за усвојување на доверлива АИ, преку подобрување на пристапот до податоци, зголемување на стандарди и создавање на инфраструктура за развој и примена на технологијата. Во портфолиото на ЕК веќе постојат програми за дигитално здравје и поддршка на клинички апликации, а посебно внимание се посветува на етичките рамки и заштитата на пациентите.
Клучен мотив е и хроничниот проблем со достапноста и квалитетот на податоците: проценки покажуваат дека голем дел од критичното знаење во здравството во ЕУ сè уште лежи во неструктурирани формати (рачни белешки, разнородни системи), што го успорува развојот на АИ-алатки и нивната примена во клиника. Затоа, мрежата треба да ја поттикне стандардизацијата, федералното учење и безбедната размена, наместо „фрагментирани пилоти“ без скалабилност.
Иницијативата доаѓа во време кога Брисел турка масовни инвестиции во европската АИ-екосистема, со цел технолошка автономија и конкурентност наспроти САД и Кина: пакет што комбинира јавни средства и приватен капитал во рамки на Европската иницијатива за АИ-шампиони и планови за „АИ гигафабрики“. Во тој контекст, здравството се наведува како сектор каде придобивките се директно мерливи — од точноста на дијагностика, до ефикасноста во клинички процеси.
Европскиот пристап инсистира АИ во здравството да биде доверлива и етичка: клиничка валидност, транспарентност на моделите каде е возможно, човечки надзор и заштита на чувствителни податоци. Во рамките на новата мрежа, овие принципи би требало да се преведат во заеднички протоколи за тестирање и имплементација, за да се избегне нерамномерна примена меѓу земјите-членки и да се скратат патиштата од лабораторија до болничка пракса.
Иако деталите за финансирање, управување и временска рамка допрва ќе се прецизираат, насоката е јасна: европска мрежа која ќе ги спои ресурсите на најдобрите болници, истражувачки институции и стартапи, со цел алгоритмите да учат на посилни, европски сетови на податоци, а придобивките (побрза дијагностика, персонализирана терапија, поефикасни клинички патеки) да се почувствуваат во јавните здравствени системи.