Skip to content
Од Брисел до Лондон, европските лидери денеска застанаа зад предлогот на американскиот претседател Доналд Трамп за итен прекин на огнот во Украина по должината на сегашната линија на допир – чекор што, барем на хартија, го замрзнува фронтот и отвора врата за нова дипломатска траекторија пред најавениот состанок Трамп–Путин во Будимпешта. На 21 октомври 2025, Велика Британија, Франција, Германија и институциите на ЕУ испратија координиран сигнал: тишината на оружјето е првиот предуслов за политички разговори, а цената за тоа не смее да биде нов круг територијални отстапки на Москва.
Иницијативата доаѓа по тензичната средба Трамп–Зеленски во Вашингтон, по која Белата куќа јавно посомнева во способноста на Киев целосно да ја врати окупираната територија, но паралелно ја отвори опцијата „замрзнување на линиите“ за да се сопре крвопролевањето. Токму во таа матница се јави европскиот блок: да се капитализира моментумот со прецизна рамка – прекин на огнот сега, притисок врз Кремљ и финансиска тежина на санкциите, вклучително и користење на замрзнатите руски државни средства за одбрана и обнова на Украина.
Од другата страна на шаховската табла, Москва јасно повторува дека не прифаќа „замрзнување“ на војната на актуелната контакт-линија и дека не ги менува максималистичките барања. Таа позиција го доведува во прашање реалниот капацитет на најавениот самит во Будимпешта да испорача трајно политичко решение – особено ако Киев не седи на масата. Токму затоа Зеленски подготвува фронт на европски терен: Лондонски состанок со „коалицијата на подготвените“ треба да синхронизира воени и дипломатски чекори, со јасна теза дека Украина мора да биде активен субјект, а не тема на туѓи договори.
ЕУ дипломатијата, пак, оди по острата линија меѓу прагматизам и принципи: постои внимателна добредојденост на секое посредување што може да ја намали ескалацијата, но и упорност дека мировниот процес не може да легитимира агресија, ниту да го амнестира агресорот. Луксембуршкиот состанок на шефовите на дипломатија ја кристализираше токму таа двојност – подготвеност за разговори, но не и за „мир“ кој ја цементира неправдата.
Клучниот тест допрва доаѓа. Ако замислениот прекин на огнот на линијата на допир е мост кон политички процес во кој Киев и неговите сојузници ќе добијат безбедносни гаранции, ресурси и патоказ за повоена обнова – тогаш Европа ќе може да каже дека ја искористила ретката шанса на историјата. Ако, пак, Будимпешта се претвори во уште еден геополитички театар без резултат, тогаш денешното европско „да“ ќе остане само тактичка пауза во војната што Москва не сака да ја заврши.
