Руската економија на раб, но пари за фронтот сè уште има

Руската економија забавува, инфлацијата е висока, а нови санкции од САД и ЕУ ја стегаат машинеријата. Сепак, експертските процени се сурово трезвени: финансирањето на фронтот нема бргу да пресуши. Москва ја носи војната со рубљи — преку домашни даноци и внатрешно задолжување — и може да продолжи додека буџетскиот дефицит е под контрола, велат економисти консултирани од „Еuronews“.

Иако војната ѝ вбризгува краткорочен стимул, економијата видливо лади. Инфлацијата останува двојно над целта на централната банка, која сепак кратеше камати на 16,5% со надеж да го омекне падот на активноста. Пазарните индикатори сигнализираат слабеење на побарувачката и замор во производството и услугите — динамика на граница меѓу стагфлација и рецесија.

Санкциите се продлабочија оваа есен — директни мерки кон нафтените гиганти и нови забрани за ЛНГ и клучни технологии. Но ударот не е смртоносен: учеството на нафтените и гасните приходи во буџетот е паднато на околу една четвртина (од над 50% пред деценија), а „сенковната флота“ и пренасочените извози кон Азија ја амортизираат загубата. Економистите предупредуваат дека дури и со намалени продажби кон Индија и Кина, војската „нема веднаш да го почувствува“ падот.

За Кремљ ова е комбинацијата од суверениот фонд и домашното пазарно задолжување. Ликвидниот дел од фондот и натаму е значаен, а државниот долг останува релативно низок во однос на БДП, што ѝ овозможува на власта да покрива дефицит од неколку проценти без драматични потреси. Проекциите за 2025 укажуваат на дефицит околу 2,6% од БДП и долг под една петтина од економијата — рамка што, барем среднорочно, ја држи машината во погон.

Во исто време, тежината на буџетот се прелива кон фронтот. Независни процени сметаат дека воените трошоци во 2025 изнесуваат над 7% од БДП — постсоветски пик што е „менаџибилен“ година–две, но со растечки притисок поради слабеење на приватните инвестиции и товар врз социјалните сектори.

Надворешната рамка е кревка: попусти на руските сурови нафти, рановоени шокови во рафинериите и строгите мерки против заобиколување на ценовниот кап влијаат на приходите, но засега не ја кршат носивоста на буџетот. Истражувањата за ефектите од ценовниот кап покажуваат дека додека „сенковната флота“ опстојува, ударот врз профитите е реален, но недоволен за финансиска парализа.