Skip to content
Германски научници развија специјален ласер кој, според првичните тестови, би можел да дупчи низ дебели слоеви мраз на Јупитеровите месечини и да отвори директен пристап до нивните скриени океани – клучен чекор во потрагата по вонземски микробен живот.
Ласерската „дупчалка“ е развиена на Технолошкиот универзитет во Дрезден во соработка со неколку истражувачки институти. Наместо класични, тешки механички бушалки, уредот користи исклучително концентриран зрак кој го топи и испарува мразот, оставајќи зад себе тесен, но длабок канал – теоретски и низ слоеви дебели неколку километри.
Научниците како најинтересни цели ги посочуваат Европа, ледената месечина на Јупитер, и Енцелад кај Сатурн – објекти за кои одамна се сомневаат дека под ледената кора кријат течни океани со услови погодни за микробен живот.
Како функционира ласерската дупчалка?
Кога ласерот ќе ја погоди површината, мразот не се распаѓа во парчиња, туку веднаш се претвора во водена пареа и фина прашина. Бидејќи природните сателити како Европа и Енцелад практично немаат атмосфера, вакуумот во вселената го „влече“ целиот создаден гас и честички нагоре, кон површината. Токму таму би можеле да ги „пресретнат“ и да ги анализираат инструментите на идните сонди – без сложени и ризични операции во самата дупка.
Инженерот Тино Шмиел од Институтот за воздухопловно инженерство во Дрезден објаснува дека концептот е дизајниран да биде што е можно полесен и поефикасен: нема големи ротирачки делови, не бара тешка механика и троши значително помалку енергија од класичните бушалки што би морале да се пробиваат низ леден „бетон“.
Резултатите од студијата се објавени во декемвриското издание на списанието „Астра астронаутика“, каде авторите нагласуваат дека технологијата може да се користи и за други задачи – од добивање вода за астронаутите во месечевите кратери, до вадење воден мраз од астероиди за производство на ракетно гориво.
Од Европа и Енцелад – назад на Земјата
Иако Германија засега нема план за сопствена мисија за слетување на ледена месечина, тимот верува дека оваа „германска дупчалка“ може да стане дел од интернационални вселенски проекти на ЕУ, САД или други агенции.
Технологијата, меѓутоа, не е интересна само за далечните светови. Првите теренски тестови во Алпите и во Арктичкиот Океан покажале дека со истиот принцип може многу прецизно да се мери дебелината на снегот и мразот во тешко достапни и опасни подрачја – информација важна за предвидување на лавини, за климатски модели и за безбедност на истражувачките екипи.
Ако технологијата успее да се „вгради“ во идните мисии кон Европа или Енцелад, човештвото ќе добие нешто што досега го имаше само во научно-фантастичните филмови: алатка што може да пробие километарски мраз на туѓи светови и да донесе директен хемиски потпис од нивните подземни океани – можеби и првиот траг на живот надвор од Земјата.
