Skip to content
Во последниве месеци, неколку земји од Европа — известувачите велат дека се повеќе „промашуваат стар курс“ и ја враќаат нуклеарната енергија како темел на енергетската стабилност. Причините: кревка глобална енергетска ситуација, скокнати цени на гас, неизвесност на снабдувањето, и потреба од стабилен, ниско-јаглероден енергетски микс.
На пример, Белгија неодамна ја укина одлуката од 2003 година со која требаше да ги затвори своите нуклеарни реактори — со тоа останува отворена врата за нови атомски централи.
И Германија — по долги години на противење кон атомот — сега ја менува енергетската политика, па новата влада не ги блокира европските иницијативи за нуклеарна енергија и прифаќа нуклеарната технологија како дел од енергетската иднина.
Причините зад овој пресврт се повеќекратни. Нуклеарната енергија нуди стабилно снабдување, независност од енергетски кризи, и помага во постигнување на климатските цели — односно производство на електрична енергија со ниски емисии на стакленички гасови.
Покрај тоа, според плановите на Европска комисија, проширувањето на нуклеарниот капацитет во ЕУ до 2050 година може да чини десетици милијарди евра, што укажува на сериозна мобилизација на ресурси за поддршка на „атомен“ преод кон зелена енергија.
Во пракса, тоа значи дека земји како Италија, кои децении беа против нуклеарната енергија, сега се подготвени да го вратат атомот во својата енергетска матрица.
Покрај тоа, зголемен е интересот и кон нови технологии — мали модуларни реактори (SMR) и напредни нуклеарни системи — кои се потенцијално побезбедни, поефикасни и пофлексибилни од класичните централи.
Сепак — враќањето кон нуклеарната енергија носи и дилеми. Градењето нови електрани бара долг рок, големи инвестиции и строго регулирање. За некои критичари, атомот е непредвидлив — особено кога станува збор за безбедност, радиоактивен отпад и социјална прифатливост.
Во секој случај, актуелниот пресврт во енергетската политика на ЕУ и нејзините членки го отвора прашањето: дали нуклеарната енергија е само транзициски мост кон обновливи извори, или — по пат на стабилност и стратегиска автономија — ќе остане долгорочна алтернатива во контекст на енергетската измена и климатските обврски.
