Skip to content
Европа ја отвора својата нова вселенска страница: првиот Европеец што ќе полета кон Месечината ќе биде Германец, во рамките на американската програма „Артемис“. Одлуката е силен научен, но и геополитички сигнал дека континентот не сака да остане статист во новата вселенска трка, туку рамноправен играч со САД, Кина и другите сили.
Генералниот директор на Европската вселенска агенција (ЕСА), Јозеф Ашбахер, на министерскиот совет на агенцијата во Бремен соопшти дека првиот европски астронаут што ќе полета кон Месечината ќе доаѓа од Германија. Европа веќе обезбеди три места за свои претставници во мисиите на „Артемис“, а Ашбахер јавно порача дека „бара германски астронаут“ за екипажот. Како најизгледни кандидати се споменуваат Александар Герст и Матијас Маурер, двајцата со искуство на Меѓународната вселенска станица.
Според планот на „Артемис“, луѓето треба да се вратат на Месечината околу 2027 година. Првата мисија без екипаж, „Артемис I“, веќе беше реализирана во 2022 година – ракетата и леталото ја обиколија Месечината и се вратија на Земјата, како генерална проба пред летови со луѓе. Следната, „Артемис II“, ќе носи тројца Американци и еден Канаѓанец во орбита околу Месечината, без слетување, а веќе во годината потоа се очекува и првото лунарно слетување по 1972 година.
Во продолжение на програмата ќе се гради и таканаречената лунарна порта – орбитална станица околу Месечината што ќе служи како логистичка база за истражувања и понатамошни мисии. Токму таму европските астронаути, вклучително и германскиот претставник, би можеле да имаат клучна улога, бидејќи ЕСА учествува со технологии, модули и услуги во оваа инфраструктура.
Одлуката Германија да го добие првото европско место кон Месечината не е случајна. Земјата е меѓу најголемите финансиери на ЕСА и е мотор на европската вселенска индустрија. Германската министерка за истражување, технологија и вселена, Дороти Бер, оцени дека изборот е „симбол на заедничкиот успех на Европа“ и јасен знак дека европските даночни пари се враќаат во форма на висока технологија, индустриски нарачки и нов престиж за континентот.
Министерскиот совет на ЕСА истовремено донесе и историска буџетска одлука: земјите членки се согласија на рекорден буџет од 22,1 милијарди евра, што е зголемување од 32 проценти во однос на претходниот период. Во пакетот се предвидени и речиси половина милијарда евра за иницијативата „Европска отпорност од вселената“, чија цел е да се развијат технологии со двојна примена – цивилна и одбранбена – и да се зајакне европската вселенска безбедност.
Ашбахер веќе предупредуваше дека Европа опасно заостанува во доменот на вселенската одбрана, во време кога други глобални сили агресивно ги зголемуваат инвестициите. Германија неодамна алармираше дека рускиот сателит „Лух-Олимп“ тивко ги следи европските летала кои обезбедуваат критични комуникации и податоци, што отвора прашања за пресретнување и манипулирање на сигналите во услови на конфликт.
Министерката Бер порача дека Европа не смее да зависи од „приватни милијардери“ во чувствителни моменти – јасна референца на зависноста од комерцијални констелации за време на руската агресија врз Украина. Оттука, суверенитетот и отпорноста во орбитата стануваат стратешки приоритет, а ЕСА добива „јасен мандат“ да ги користи вселенските апликации и за неагресивни одбранбени цели.
Паралелно со лунарните амбиции, финансирани се и мисии за заштита на самата Земја: „Рамзес“, чија цел е пресретнување на астероидот Апофис при неговото блиско минување во 2029 година, и „Вигил“, мисија за набљудување на Сончевиот систем и рано предупредување за соларни бури што можат да ги погодат електричните мрежи и комуникациите. Така, Европа не ја гледа Месечината само како научна авантура, туку како дел од поширока стратегија – вселената како инфраструктура за безбедност, економија и геополитичко влијание.
Во таа слика, германскиот астронаут што прв ќе чекори кон Месечината е само највидливиот симбол: сигнал дека Европа сака да биде присутна таму каде што се одлучува иднината – и на Земјата, и над неа.
