Skip to content
Администрацијата на Доналд Трамп подготвува нова понуда за мировен договор за Украина, заснована на пакет од три поврзани договори: за мир, за безбедносни гаранции и за реконструкција. Според информации на американскиот портал „Аксиос“, на кои се повикува Press24, клучната политичка офанзива ќе се води во Берлин, каде што во понеделник се очекува најблиските советници на Трамп, Стив Виткоф и Џаред Кушнер, да се сретнат со украинскиот претседател Володимир Зеленски и со лидерите на Германија, Франција и Обединетото Кралство. Целта е да се затвори рамка за американски мировен план кој Трамп би го претставил како пат кон завршување на војната.
Според наводите, Вашингтон врши силен притисок врз Киев да ја прифати понудата, а територијалните отстапки што се бараат од Украина се најголемата препрека. Американски официјални лица проценуваат дека сите други прашања – политички, безбедносни и економски – се блиску до договор и дека Зеленски веќе отворил врата за преговори за територијата, алудирајќи на можен референдум за мировен договор кој би вклучувал и откажување од дел од окупираните подрачја. Во Белата куќа тоа се чита како сигнал дека Киев е подготвен да размислува за компромис, доколку цената е јасна и долгорочна заштита.
Во срцето на понудата се наоѓа ветување за безбедносен штит по модел на Член 5 од НАТО, кој би бил правно обврзувачки и формално одобрен од Конгресот на САД. Според висок функционер, идејата е Украина да не добие „бланко чек“, но да добие гаранции доволно силни за да ја одвратат идната руска агресија. Паралелно со тоа, се подготвува и пакет за реконструкција и економски „просперитет по војната“, со кој на Украина првпат ѝ се става на маса, како што велат американските извори, „визија за денот потоа“ – што добива, а не само што губи.
Проценките на американската страна се дека, според моменталниот предлог, војната би завршила со тоа што Украина би го задржала суверенитетот над околу 80 проценти од својата територија, а за возврат би добила најсилни безбедносни гаранции досега и значаен финансиски пакет. Сепак, повеќе европски лидери го советуваат Зеленски да не брза и да не прифаќа договор што подразбира откажување од територии кои военo сè уште не се изгубени. Воедно, отворено останува и прашањето дали Москва воопшто би прифатила ваква американска понуда, со оглед на досегашната реторика и барањата за признавање на анексираните региони.
Новата дипломатска иницијатива на Трамп ја отвора можноста за прв поголем обид за политичко затворање на војната по долг период на позициона борба на фронтот. Но, истовремено го става Киев пред тешка историска дилема – дали да прифати траен мир по цена на територијален компромис, потпирајќи се на западни гаранции, или да продолжи со воен отпор во надеж дека подоцна ќе влезе во преговори од посилна позиција