Skip to content
Али Ахмети, во настап што повеќе личи на мешавина од политички мит и јавна закана отколку на трезвена порака, пред новинарите изјави дека „ја уништил Југославија“, додавајќи дека не е „претставник на мачки, туку на лавови“, и дека никој во Македонија не знае „подобро од него“ како се прави национализам. Во ист здив, тој најави и „план Б“ што останува недоречен, но беше придружен со реченицата дека ако излезе на улица „нема да се врати дома“, формулација што во македонскиот политички речник редовно се чита како сигнал за мобилизација и потенцијална ескалација.
Оваа реторика доаѓа во момент кога Ахмети паралелно ја гради тезата дека е „капетанот“ што последен го напушта „бродот“ и дека неговата мисија е да го однесе до „брегот на Европската Унија“. Но, кога политичар се претставува како гарант на европскиот курс, а во исто време се фали со рушење држави, се заканува со улица и кокетира со националистички наративи, се отвора прашањето што точно се продава на јавноста: визија за институции или лична моќ маскирана како историска улога.
Клучниот контрапункт на неговата самопромоција е фактот дека распадот на Југославија не е дело на еден човек, туку сложен процес што започна на почетокот на 1990-тите, со политички и воени кризи, прогласувања независност и меѓународни арбитражи. Токму Арбитражната комисија на Европската заедница, позната како Бадинтерова комисија, уште во 1991 оцени дека Социјалистичка Федеративна Република Југославија е „во процес на распаѓање“, а подоцна констатира дека распаѓањето е завршено. Во таа рамка, Ахметиевата изјава „јас ја уништив Југославија“ не звучи како историска констатација, туку како политичка фигура што треба да изгради авторитет преку грандиозна, но историски дискутабилна, автобиографија.
Уште поинтересно е што истиот Ахмети деновиве го повлекува „Бадинтер“ во домашната политика како услов за идни влади. Според неговите пораки, „алтернативците“ може да бидат дел од влада само ако таа се избира со т.н. двојно мнозинство, а истиот принцип го турка и за Уставниот суд. Тој тврди дека ова не е пазарење, туку „вредност“, и дека веќе има „Бадинтерово мнозинство“ во парламентот. Но прашањето што неминовно се поставува е зошто „вредноста“ станува ултиматум дури кога позицијата е разнишана, и зошто условите за „правила на игра“ се поставуваат како претплата за влез во власт, а не како консензус за институционално функционирање.
Во позадина на ова е едно постаро, добро познато политичко однесување: демонстрација на сила преку наратив дека без „амин“ не се составува влада. Кога таквата теза ќе се спои со заканата „ако излезам на улица нема да се вратам дома“, добиваме формула што ја стеснува демократијата на лична одлука и улична динамика. И токму тука „европскиот брег“ се претвора во алиби: Европа се спомнува, но методот останува балкански, со услови, притисок и митологизација на сопствената улога.