Skip to content
Денисовците добија лице – барем дел од него – откако нови анализи го поврзаа познатиот череп од Харбин, популарно наречен „Змеј-човек“, со оваа до неодамна речиси невидлива гранка на човечката еволуција. Во студиите објавени во јуни 2025 година, истражувачи покажуваат дека и ДНК и протеински траги од черепот се поклопуваат со денисовската линија, што би значело дека науката конечно добива „целосен профил“ на популација што со години ја познававме главно преку фрагменти и генетика.
Денисовците првпат влегоа во учебниците во 2010 година, кога од мал фосилен фрагмент (и подоцна од неколку заби) од пештерата Денисова во Сибир беше извлечена ДНК што не одговараше ниту на неандерталците ниту на современиот човек. Оттогаш, приказната се прошири – и поради генетските траги што денисовците ги оставиле во дел од денешните популации – но нивниот изглед остана предмет на реконструкции и претпоставки.
Клучот во случајот „Харбин“ е методот. Во трудот објавен во Cell, авторите наведуваат дека не успеале да добијат митохондриска ДНК директно од забот и од коската зад увото, но извлекле доволно митохондриски геном од забниот камен (наслагите на забите) за да го сместат примерокот во денисовската гранка. Возраста на фосилот се проценува на најмалку 146.000 години, што го прави и важен временски маркер за раната историја на оваа популација
Паралелно, друг тим работеше со палеопротеомика – анализа на древни протеини. Во нивниот сет на податоци се регистрирани десетици илјади пептиди и десетици ендогени протеини, а дел од варијантите се поклопуваат со денисовскиот сигнал, што дава втор независен слој поддршка за истата идентификација.
Ваквите потврди веќе ја менуваат картата. Истата година, протеинска анализа се користи и за да се поткрепи дека спорната вилица „Пенгху 1“, пронајдена кај Тајван, припаѓа на денисовците – индикатор дека нивниот ареал можел да биде многу поширок отколку што се мислеше, од Сибир и Тибет до источните рабови на Азија.
Но, дебатата не исчезнува – само се префрла на друго ниво. Прашањето дали „Харбинскиот човек“ треба да се третира како посебен вид (како што дел од авторите претходно предлагаа со терминот Homo longi) или како морфолошки профил на денисовците, останува отворено, особено бидејќи засега недостига нуклеарна ДНК што би ја затворила дискусијата без резерви