Собранието со 73 гласа „за“ го изгласа новиот Закон за Судски совет

Собранието со 73 гласа „за“ го изгласа новиот Закон за Судски совет, кој претставува клучен чекор кон исполнување на европските препораки. Законот цели кон зголемување на транспарентноста и отчетноста, во обид да се ревитализира довербата во правосудниот систем преку нови механизми за избор и разрешување.

Главниот мотив зад итното донесување на законот, според Владата, е потребата од системско ресетирање на ова тело, кое во минатото беше извор на бројни скандали и правна несигурност, со цел да се воспостави функционален систем на контрола и рамнотежа.

Новото законско решение воведува ригорозни промени во начинот на функционирање на Судскиот совет. Една од најзначајните новини е задолжителната јавност во постапките за разрешување на претседателот на Советот, со што се става крај на практиката на „тајни“ смени кои претходно предизвикуваа кризи во легитимитетот на институцијата. Дополнително, законот ги заострува критериумите за избор на членови, барајќи докажан интегритет и професионално искуство, во согласност со стандардите на Европската Унија. Овие мерки се дизајнирани да ги елиминираат „системските слабости“ и да спречат влез на партиски послушници во највисокото судско тело, гарантирајќи поголема независност на судиите.

Усогласување со Европската Оценска мисија

Донесувањето на овој закон е директна последица на притисокот и препораките од ЕУ, особено оние што произлегоа од Оценската мисија (Peer Review Mission). Брисел долго време инсистираше на имплементација на 40-те препораки за реформа на Судскиот совет, кои беа поставени како услов за напредок во кластерот „Темели“. Со инкорпорирање на овие препораки во домашното законодавство, Северна Македонија се обидува да демонстрира политичка волја за владеење на правото. Овој потег не е само техничка хармонизација, туку стратешки чекор за одблокирање на евроинтегративните процеси и враќање на кредибилитетот пред меѓународните партнери.

Критики за опсегот на одговорноста

И покрај усвојувањето, законот се соочи со критики од опозицијата, конкретно од пратеникот Димитар Апасиев и партијата Левица. Нивната главна забелешка се однесува на концептот на одговорност на судиите. Апасиев истакна дека законското решение не оди доволно далеку во санкционирањето на „незаконската примена на правото“, правејќи паралела со одговорноста на лекарите за лекарска грешка. Според критичарите, без воведување на лична и материјална одговорност за судиите кои свесно носат незаконски одлуки, реформите ќе останат само козметички и нема суштински да ја променат културата на неказнивост во правосудството.

Предизвици во имплементацијата

Усвојувањето на законот е само првиот чекор во долгиот процес на рехабилитација на судството. Вистинскиот тест за Судскиот совет ќе биде практичната примена на новите овластувања и способноста да се спроведат транспарентни избори за нови членови. Експертската јавност и граѓанските организации ќе го мониторираат секој чекор, бидејќи довербата на граѓаните во судството е на историски најниско ниво. Успехот на овие реформи директно ќе влијае на перцепцијата за правната сигурност во државата и на идните извештаи на Европската комисија за напредокот на земјата.