Како Унгарија „веродостојно да ги исполни“ задачите на претседавањето со Советот на ЕУ?

Текстот покренува повеќекратна загриженост во врска со состојбата на демократијата во Унгарија, вклучително и недостиг на транспарентност, лошо управување со фондовите на ЕУ, манипулирани јавни набавки, измама, корупција, конфликт на интереси и континуирана употреба на итни декрети од пандемијата со Ковид-19.

Унгарија треба да го преземе ротирачкото претседавање со Советот на ЕУ во втората половина на 2024 година.

Унгарија можеби нема „веродостојно да ги исполни“ задачите поврзани со ротирачкото претседавање со Советот на Европската унија поради „намерните и систематски напори“ на владата да ги поткопа основните вредности на блокот, соопшти Европскиот парламент.

Унгарија треба да го преземе шестмесечното претседателство во втората половина на 2024 година, по Шпанија и Белгија. Позицијата не носи извршни овластувања, но ѝ овозможува на избраната земја да го постави дневниот ред, да биде домаќин на состаноци, да ги води преговорите, да подготвува компромисни текстови и да организира гласање за законодавните досиеја.

Во необврзувачката резолуција, одобрена во четвртокот попладне, европратениците фрлија сомнеж дали Будимпешта, која долго време беше под лупа за демократско назадување и прекршување на владеењето на правото, може да одржи такви одговорности на високо ниво.

Унгарија првпат претседаваше во првата половина на 2011 година.

Европскиот парламент „се прашува како Унгарија ќе може веродостојно да ја исполни оваа задача во 2024 година, со оглед на нејзиното неусогласеност со правото на ЕУ и вредностите содржани во член 2 (од договорите на ЕУ), како и принципот на искрена соработка “, се вели во резолуцијата.

Пратениците бараат од Советот на ЕУ, другиот колегатор на блокот, да најде „соодветно решение што е можно поскоро“, што тие не го прецизираат.

„Собранието би можело да преземе соодветни мерки доколку не се најде такво решение“, се вели понатаму, без да се наведат дополнителни детали.

Резолуцијата, која е симболична и затоа лишена од законска моќ, беше донесена со 442 гласа „за“, 144 „против“ и 33 воздржани.

Заеднички беше поднесен од Европската народна партија (ЕПП), Социјалистите и Демократите (С&Д), Обнови ја Европа, Зелените и Левицата. Неколку амандмани поднесени од екстремно десничарските партии беа отфрлени со големо мнозинство.

Текстот покренува повеќекратна загриженост во врска со состојбата на демократијата во Унгарија, вклучително и недостиг на транспарентност, лошо управување со фондовите на ЕУ, манипулирани јавни набавки, измама, корупција, конфликт на интереси и континуирана употреба на итни декрети од пандемијата COVID-19.

Исто така, алармира за „сериозни закани“ против академската слобода и правата на ЛГБТИК+ во врска со новиот амандман на Законот за заштита на укажувачите за кој европратениците веруваат дека „ќе ја озакони отворената дискриминација“.

И покрај критиките на владата на премиерот Виктор Орбан, резолуцијата не бара целосно откажување на закажаното унгарско претседавање со Советот на ЕУ.

Ваквиот потег нема преседан во европската историја и правните експерти покренаа прашања за тоа дали Европскиот парламент би можел да се меша во прерогативот што е исклучиво во рацете на земјите-членки.

Законодавците би можеле да усвојат некооперативен став за да ја забават работата на унгарското претседателство, иако тоа би можело да резултира со контраефект и да му наштети на угледот на хемициклот.

„Не мислам дека Европската унија е тимот на кампањата за г-дин Орбан, ние му дозволивме да го стори тоа во последните 13 години, па доволно е“, рече Софи ин ’т Велд, холандска европратеничка.

За време на состанокот на Советот во вторникот, министрите не разговараа за можноста за повторно менување на календарот на претседателството, кој е поставен неколку години однапред за да им овозможи на земјите да се подготват за напорниот и скап потфат.

Јудит Варга, унгарската министерка за правда, ги отфрли повиците за суспензија и рече дека нејзината влада нема да потклекне пред притисокот.

Европратениците „постојано ги напаѓаат слободните избори во Унгарија и не го прифаќаат резултатот што Унгарците, во име на демократијата, го избираат за влада“, рече Варга во вторникот.

„Второ, тие не го почитуваат владеењето на правото, бидејќи тука Европскиот парламент нема никаква улога.

Минатата година, Парламентот донесе необврзувачка резолуција во која прогласи дека Унгарија повеќе не е целосно функционална демократија и наместо тоа треба да се смета за „хибриден режим на изборна автократија“.

Европската комисија моментално задржува скоро 28 милијарди евра од фондовите на ЕУ од Унгарија поради нерешени проблеми со владеењето на правото слични на оние што ги покренаа европратениците во четвртокот.

Извор: Еуроњус (НОВАТВ)