Skip to content
И 21 годишнина по пристигнувањето на првите затвореници во затворот Гвантанамо во Куба, објектот сè уште опстојува како место на „неспоредлива озлогласеност“ а неговата континуирана работа останува дамка на посветеноста на американската влада на владеењето на законот.
Независните експерти, назначени од Советот за човекови права на ОН го осудија неговото постоење и ги повикаа САД да го затворат овој објект и ова „грдо поглавје на непопустливи прекршувања на човековите права, и додаваат дека практикувањето произволен притвор без судење придружено со тортура или малтретирање е едноставно неприфатливо за која било влада, особено за влада која има наведено тврдење дека ги штити човековите права“, велат
Во 2003 година во објектот имало 700 затвореници. Дваесет години подоцна, останале 39 притворени, но само девет од нив се обвинети или осудени за кривични дела, 13 се ослободени за трансфер. Помеѓу 2002 и 2021 година девет затвореници починале во притвор, двајца од природна смрт, а седуммина наводно извршиле самоубиство. Никој не бил обвинет или осуден за кривично дело.
„И покрај насилната, повторена и недвосмислена осуда на операцијата на овој ужасен притвор и затворски комплекс со неговите поврзани процеси на судење, Соединетите држави продолжуваат да приведуваат лица од кои многумина никогаш не биле обвинети за никакво кривично дело“, велат експертите.
„Заливот Гвантанамо е место на неспоредливо озлогласеност, дефинирано со систематска употреба на тортура и друг суров, нечовечки или понижувачки третман против стотици мажи донесени на местото и лишени од нивните најфундаментални права“.
Експертите рекоа дека заливот Гвантанамо е исто така длабок симбол на систематскиот недостаток на одговорност и цензура на практиката на тортура и лошо постапување спонзорирана од државата и на неприфатливото неказнивост на одговорните.
„Кога една држава не ги повика на одговорност оние кои одобриле и практикувале тортура и друго сурово нечовечко или понижувачко постапување, тоа испраќа сигнал на самозадоволство и прифаќање до светот“, велат тие.
Експертите рекоа дека се особено загрижени за маките на стареењето и болната затворска популација, од кои многу страдале од опустошувањето на тортурата доживеано во претходните децении. Тие го осудуваат недостатокот на соодветна медицинска помош и рехабилитација од тортура за да се рехабилитираат жртвите на тортура и во Гвантанамо и по трансферот – и двете се очигледно потребни според меѓународното право.
„Стресот дека ранливоста на овие лица и маката што ја доживуваат нивните семејства продолжуваат без крај“, велат тие.
Експертите ја повикаа американската влада да го затвори местото, да ги врати затворениците дома или во безбедни трети земји, притоа почитувајќи го принципот на неповратување, да обезбеди лек и обештетување за оние што се екстремно измачувани и произволно приведени од нивните агенти, и да ги задржи оние што ги овластиле и ангажирани во тортура одговорни како што се бара според меѓународното право.
Експертите остануваат длабоко загрижени што воените комисии сè уште се подложени на предистражна постапка за предлози за сузбивање докази за тортура. Отстранувањето на сите пречки за да се обезбеди транспарентност и правичност на судењата ќе ја реши потребата за отвореност и јавна правда и исто така е од корист за семејствата на жртвите и другите засегнати страни.
„Постојаната неправедност на постапките и недостатокот на транспарентност и еднаквост на оружјата за обвинетите, е дамка на наведената посветеност на Соединетите Држави за владеење на правото и уставна заштита“, велат експертите. „Посебно ги истакнуваме неуспесите на судскиот систем на Соединетите Американски Држави да одигра значајна улога во заштитата на човековите права, поддржувајќи го владеењето на правото и овозможувајќи правна црна дупка да напредува во Гвантанамо со нивното очигледно одобрение и поддршка.
Експертите ја пофалија неуморната и храбра работа на адвокатите на одбраната кои се бореа да го заштитат владеењето на правото и ги идентификуваа постојаните неуспеси во човековите права во секојдневното работење на Комисиите, и додаваат дека воените комисии продолжуваат да ги кршат барањата за непристрасност, независност и недискриминација и никогаш не требаше да се користат на начинот на кој беа распоредени во Гвантанамо.
Д. Мишев (ЦивилМедиа)
