Skip to content
Српскиот претседател Александар Вучиќ и косовскиот премиер Албин Курти се поканети на 27 февруари во Брисел на средба на „високо ниво“ за нормализација на односите меѓу двете страни. На самиот ден кога Косово ја слави 15-годишнината од прогласувањето на независноста, ЕУ соопшти дека високиот претставник на ЕУ за надворешна политика и безбедност, Жозеп Борел ги поканил Курти и Вучиќ на средба во Брисел. Според соопштението од ЕУ, во фокусот на разговорите ќе биде европскиот предлог за нормализација на односите меѓу Косово и Србија.
Курти и Вучиќ последен пат се сретнаа пред три месеци во рамки на дијалогот во Брисел со посредство на Европската унија. Оттогаш нема нова средба, но има ескалација на тензијата на теренот, особено на северот на Косово, пишува Јутарњи лист.
Средбата на 27 февруари сепак ќе има поголемо значење од претходните бидејќи двете страни се под притисок да го прифатат предлогот на ЕУ за нормализација на односите меѓу двете земји, кој е наречен и „француско-германски предлог“.
Иако се работи за предлог за „Основниот договор“, а не за конечен, сеопфатен и правно обврзувачки за кој досега зборуваше ЕУ, сепак значи своевидно признавање на Косово од Србија, иако не и формално признавање.
Предлогот бара страните да ја почитуваат меѓусебната независност, Србија да не се противи на членството на Косово во меѓународните организации, да ги нормализираат односите со отворање постојани мисии во седиштето на владата на едната и другата земја (модел на двете Германии), да ги признае документите како пасоши, заштитни знаци и слично. Во пракса, тоа значи еден вид де факто признавање, иако конечното формално признавање би се одложило.
Косово треба да обезбеди соодветно ниво на автономија за Србите во Косово, како и да го реши статусот на Српската православна црква. Треба да се спроведат сите досегашни договори постигнати во рамките на дијалогот, кој го вклучува оној за формирање на Заедница/заедница на општини со мнозинско српско население.
Овој договор, како што потврдуваат дипломатите во Брисел, на двајцата лидери им бил понуден во форма на „земи или остави“. Косовскиот премиер Албин Курти минатата недела изјави дека го прифаќа овој договор „како добра основа“, но сепак се двоуми да ја прифати обврската за формирање Заедница на општини со српско мнозинство, на што инсистира меѓународната заедница.
Противењето на Курти на оваа обврска беше една од клучните политички платформи бидејќи тој смета дека исполнувањето на оваа обврска ќе создаде нов моноетнички ентитет на Косово, сличен на Република Српска во Босна и Херцеговина.
Вучиќ јавно и јасно не кажа дека го прифаќа планот, но многу западни лидери „му честитаа за позитивната реакција на тој предлог“. Против тој предлог неодамна беа организирани протести на радикалната десница во Белград, а европскиот предлог беше критикуван и од рускиот амбасадор во Србија, што исто така ја отежнува позицијата на Вучиќ.
Силна поддршка за европскиот предлог за нормализација на односите меѓу Косово и Србија дадоа и шефовите на држави или влади на ЕУ на последниот самит во Брисел, што е дополнителен притисок врз Курти и Вучиќ да го прифатат планот или да се соочат со санкции во случај на одбивање.
