Skip to content
Војските се тркаат да развијат оружје што еден ден би можело директно да го нападне или оневозможи човечкиот ум. Ние го игнорираме овој поширок контекст на нашата опасност
Преведените кинески воени извештаи сугерираат дека војувањето се менува од уништување на тела во парализирање и контролирање на умот на противникот. Повикот на администрацијата на Бајден до кинеските сопственици на TikTok да ги продадат своите акции во апликацијата или да се соочат со забрана од САД е самопочетокот на долготрајната игра „удри го кртот“ во поширока стратегија за борба против когнитивната војна – со човечкиот ум како бојно поле, пишува Нита Фарахани, авторка на „Битката за вашиот мозок: одбрана на вашето право да размислувате слободно во ерата на невротехнологијата“ во Гардијан.
Иако забраната за TikTok може да го извади „првиот и најдебел крт“, таа не успева да се спротивстави на пошироката промена на когнитивното војување како шести домен на воените операции во тек, што ги вклучува кампањите за влијание на Кина врз TikTok, масовното собирање лични и биометриски податоци од американските граѓани и нивната трка да развијат оружје што еден ден би можело директно да ги нападне или оневозможи човечките умови. Ние го игнорираме овој поширок контекст на нашата опасност.
Во ноември 2020 година, Франсоа ду Клузел, проект менаџер во Nato Act Innovation Hub, издаде извештај со наслов „Когнитивно војување“, идентификувајќи го човечкиот домен со нациите кои се тркаат да ја вооружат невронауката. Американската влада стави на црната листа кинески институти и фирми за кои верува дека работат на опасни „биотехнолошки процеси за поддршка на кинеската воена крајна употреба“, вклучително и „наводно оружје за контрола на мозокот“. Кинеската Народноослободителна армија (PLA) инвестира многу во операции на когнитивниот домен, вклучувајќи истражување на вештачката интелигенција во софтвер, хардвер и донесување одлуки инспирирани од мозокот.
Нејтан Бошамп-Мустафага, специјалист за Кина во корпорацијата Ранд, ова го нарекува ништо помалку од „еволуција во војувањето, преминувајќи од природните и материјалните домени – копно, вода, воздух и електромагнетно – во царството на човечкиот ум“. ПЛА, вели тој, се надева дека ќе ги „оформи, па дури и контролира когнитивното размислување и одлучување“ на непријателот. Од кампањи за дезинформации до модерно оружје насочено кон мозокот, „мозочната војна“ брзо станува реалност.
Платформите како TikTok го прикажуваат когнитивното влијание преку обликување на верувањата и преференциите на неговата огромна корисничка база додека собира податоци и развива психогени профили на своите корисници. Алгоритмот на TikTok има моќ да го обликува јавното мислење и да ги искористи податоците на корисниците за да ги обликува преференциите, предрасудите и верувањата.
Го видов ова од прва рака. По говорот што го одржав на Светскиот економски форум во Давос, влијателите на TikTok извадија дел од говорот надвор од контекст и го засилија на платформата. Видеата добија милиони прегледи. Мојот обид на платформата за борба против дезинформациите доби мал дел од прегледите, како и обидите на истите влијателни чии видеа станаа вирални. Се чини дека е полесно да се оцрни некој што фрла светлина врз авторитарните практики отколку да се засили нивната порака за и онака застрашувачката злоупотреба на невротехнологијата од страна на режимот, вели Бошамп-Мустафага.
Странското собирањето биометриски податоци за Американците се зголемува, при што корисниците несвесно обезбедуваат податоци за препознавање лице преку филтрите и игрите на TikTok. Но, сегашниот фокус на TikTok не треба да нè заслепи за собирање чувствителни биометриски податоци од Кина преку друга технологија што ја има распоредено во Соединетите држави. Еден пример е уредот Flowtime, невротехнолошки слушалки што ги користат многу Американци за медитација, игри и други цели, произведени од Hangzhou Enter Electronic Technology Co, Ltd („Entertech“), компанија со седиште во Кина. Entertech, исто така, продаде десетици илјади шлемови опремени со сензори за ЕЕГ на кинеската државна грид корпорација – кинеска државна корпорација за електрична енергија – за да може да го мери заморот на своите работници и другите активности на мозочните бранови во реално време на работа. Entertech има акумулирано милиони снимки од необработени ЕЕГ податоци од поединци ширум светот, заедно со лични информации и употреба на уреди и апликации од тие лица.
Најалармантен аспект на когнитивната војна е развојот на оружје за контрола на мозокот. Научниците финансирани од Кинеската национална природна научна фондација ја повикаа Кина да инвестира во воената наука за мозокот (MBS), истражувајќи ги штетните ефекти на различните оружја врз мозочните ткива и развојот на пречки на мозочните бранови и оружјата со инфразвучи. Мозокот, тврдат тие, е „„штаб“ на човечкото тело“, а оружјето „[прецизно напаѓање на штабот““ наскоро ќе стане „една од најефикасните стратегии за одредување победа или пораз на бојното поле“. Додека американската разузнавачка заедница неодамна ја отфрли можноста дека синдромот Хавана бил предизвикан од странски противник, американската војска тестираше пулсна енергија на животни за да се обиде да ги повтори ефектите од синдромот Хавана.
Обраќањето на когнитивната војна бара повеќеслоен пристап кој оди подалеку од банирање апликации како TikTok. Треба да се придвижиме брзо за да обезбедиме глобални права и норми на поединци кои го обезбедуваат нивното право на когнитивна слобода и да се осигураме дека поединците имаат право на ментална приватност, слобода на мислата и самоопределување над нашите мозоци и ментални искуства.
Исто така, треба да ја подигнеме јавната свест за ризиците поврзани со дигиталните платформи и неуротехнолошките уреди со давање на јавноста конкретни информации за ризиците за нив и за националната безбедност. Едукацијата на корисниците за потенцијалните опасности и промовирањето на дигиталната писменост ќе ги поттикне поединците да донесуваат информирани одлуки за нивното онлајн присуство и уредите што ги користат.
Борбата за нашите умови бара сеопфатна, долгорочна стратегија која ги комбинира правата, политиката, технологијата, образованието и меѓународната соработка. Поттикнувањето на отворен дијалог и транспарентност меѓу владите, приватниот сектор и граѓаните ќе ја поттикне довербата и ќе го олесни колективното разбирање на битката за нашите мозоци. Дејствувајќи сега, можеме да изградиме цврста одбрана од заканите кои постојано се развиваат за нашата когнитивна слобода и интегритетот на нашата нација, обезбедувајќи ги основите на правото на слободно размислување за идните генерации.
Подготви: Д. Мишев (ЦивилМедиа)
