Некои научници велат дека кога ќе се уништат 20 до 25 проценти од шумите, врнежите драматично ќе се намалат, трансформирајќи повеќе од половина од прашумите во тропска савана, со огромна загуба на биолошката разновидност.
Клучна тема што ги подели нациите во вторник беше нафтата. Имено, левичарскиот колумбиски претседател Густаво Петро повика на прекин на истражувањето на нафта во Амазон – алузија на амбивалентниот пристап на Бразил и другите земји производители на нафта во регионот – и рече дека владите мора да го откријат патот кон „декарбонизиран просперитет“.
Осум земји од Амазон ги повикаа индустријализираните земји да сторат повеќе за да помогнат во зачувувањето на најголемата прашума во светот на големиот самит во Бразил за да зацртаат заеднички курс за борба против климатските промени.
Лидерите на јужноамериканските земји кои се дом на Амазон, на состанокот на дводневниот самит во градот Белем, кој завршува денеска , рекоа дека задачата за запирање на уништувањето на прашумите не може да падне на само неколку виновници, кога кризата е предизвикана од многу.
Членовите на Договорот за соработка на Амазон, или ACTO, се надеваат дека обединетиот фронт ќе им даде главен глас во глобалните разговори.
„Шумата нè обединува. Време е да погледнеме во срцето на нашиот континент и да го консолидираме, еднаш засекогаш, нашиот амазонски идентитет“, рече бразилскиот претседател Луис Инасио Лула да Силва.
Повиците од претседателите на нациите, вклучително и Бразил, Колумбија и Боливија, имаат за цел да го поттикнат толку потребниот економски развој во нивните региони, притоа спречувајќи го тековниот пад на Амазон „да достигне точка од која нема враќање“, се вели во заедничката декларација објавена на крајот на денот.
Некои научници велат дека кога ќе се уништат 20 до 25 проценти од шумите, врнежите драматично ќе се намалат, трансформирајќи повеќе од половина од прашумите во тропска савана, со огромна загуба на биолошката разновидност.
Самитот ја зајакнува стратегијата на Лула да ја поттикне глобалната грижа за зачувувањето на Амазон.
Охрабрен од падот на уништувањето на шумите од 42 отсто во текот на неговите први седум месеци на функцијата, тој побара меѓународна финансиска поддршка за заштита на шумите.
Амазон се протега на површина двојно поголема од Индија. Две третини лежат во Бразил, а уште седум земји и една територија ја делат преостанатата трета. Владите историски го гледаа како област што треба да се колонизира и да се експлоатира, со мало внимание на одржливоста или правата на нејзините домородни народи.
Сите земји на самитот го ратификуваа Парискиот климатски договор, кој бара од потписниците да постават цели за намалување на емисиите на стакленички гасови. Но, прекуграничната соработка историски е слаба, поткопана од ниската доверба, идеолошките разлики и недостатокот на владино присуство.
Настрана од општиот консензус за потребата од заедничка глобална одговорност, членовите на ACTO – кои се собраа само четврти пат во постоењето на организацијата – во вторникот покажаа дека не се целосно усогласени за критичните прашања. Оваа недела се одбележува првиот состанок на 45-годишната организација по 14 години.
Обврските за заштита на шумите претходно беа нерамномерни и се чинеше дека остануваат такви на самитот. „Декларацијата Белем“, официјалната прокламација на собирот објавена во вторникот, не ги вклучи заедничките обврски за нула уништување на шумите до 2030 година. Бразил и Колумбија веќе ги презедоа тие обврски. Лула рече дека се надева дека документот ќе биде заеднички повик за оружје на климатската конференција COP 28 во ноември.
Клучна тема што ги подели нациите во вторник беше нафтата. Имено, левичарскиот колумбиски претседател Густаво Петро повика на прекин на истражувањето на нафта во Амазон – алузија на амбивалентниот пристап на Бразил и другите земји производители на нафта во регионот – и рече дека владите мора да го откријат патот кон „декарбонизиран просперитет“.
Џунгла што вади нафта – дали може да се одржи политичка линија на тоа ниво? Се обложуваат на смрт и уништување на животот?“ – рече Петро. Тој, исто така, зборуваше за изнаоѓање начини за пошумување на пасиштата и насадите, кои покриваат голем дел од срцето на Бразил за сточарство и одгледување соја.
Лула, кој се претстави како лидер за животната средина на меѓународната сцена, се воздржа од дефинитивен став за нафтата, наведувајќи ја одлуката како техничка работа. Во меѓувреме, бразилската државна компанија Петробрас се обидува да истражува нафта во близина на устието на реката Амазон.
И покрај несогласувањата меѓу нациите, имаше охрабрувачки знаци за зголемена регионална соработка во услови на растечко глобално признавање на важноста на Амазон во спречувањето на климатските промени. Споделувањето на обединет глас – заедно со вложување повеќе пари во ACTO – може да му помогне да послужи како претставник на регионот на глобалната сцена пред климатската конференција COP, рекоа лидерите.
„Амазон е наш пасош за нов однос со светот, посиметричен однос, во кој нашите ресурси не се искористуваат за да имаат корист малкумина, туку се вреднуваат и ставаат во служба на сите“, рече Лула.
Боливискиот претседател Луис Арсе рече дека Амазон е жртва на капитализмот, што се рефлектира со забеганото проширување на земјоделските граници и експлоатацијата на природните ресурси. И тој истакна дека индустријализираните земји се одговорни за повеќето историски емисии на стакленички гасови.
„Фактот дека Амазон е толку важна територија не значи дека сите одговорности, последици и ефекти од климатската криза треба да паднат на нас, на нашите градови и на нашите економии“, рече Арсе.
Петро тврдеше дека богатите нации треба да го заменат надворешниот долг што го должат земјите од Амазон за климатски активности, велејќи дека тоа ќе создаде доволно инвестиции за да ја напојува економијата на регионот на Амазон.
Потпишана од официјални претставници од осум нации, Декларацијата од Белем исто така:
– Го осудува ширењето на протекционистичките трговски бариери, за кои потписниците рекоа дека негативно влијае на сиромашните земјоделци во земјите во развој и ја попречува промоцијата на производите на Амазон и одржливиот развој.
– Ги повикува индустријализираните нации да се придржуваат до нивните обврски за да обезбедат масовна финансиска поддршка на земјите во развој.
– Повикува на зајакнување на соработката за спроведување на законот. Ги обврзува властите да разменуваат најдобри практики и разузнавачки информации за конкретни недозволени активности, вклучително и уништување на шумите, кршење на човековите права, трговија со фауна и флора и продажба и шверц на жива, високотоксичен метал што широко се користи за нелегално ископување злато што ги загадува водните патишта.
Колумбиецот Петро, исто така, повика на формирање воена алијанса слична на Организацијата на Северноатлантскиот договор, велејќи дека таквата група може да има задача не само да го заштити Амазон, туку и да се справи со уште еден голем проблем за регионот: организираниот криминал.
На самитот во вторникот присуствуваа и премиерот на Гвајана, потпретседателот на Венецуела и министрите за надворешни работи на Суринам и Еквадор.
Во среда, самитот ќе ги пречека претставниците на Норвешка и Германија, најголемите придонесувачи во бразилскиот Амазонски фонд за одржлив развој, заедно со колегите од другите клучни региони на дождовните шуми: Индонезија, Република Конго и Демократска Република Конго. Ќе присуствува и францускиот амбасадор во Бразил, кој ќе ја претставува амазонската територија на Француска Гвајана.
Подготви: А. В. / НоваТВ
