Форин Полиси: Кремљ не честиташе, но остануваат мистерија врските на Трамп со Путин и руското замешателство во изборите

По долгогодишни истраги на американските владини тела од Министерството за правда до ФБИ до Конгресот, американската јавност уште не знае дали рускиот претседател Владимир Путин има „нешто“ за Трамп – со други зборови, некои компромитирачки информации за 47-от претседател на САД, или како што Русите го нарекуваат – некаков компромат.

Пред 8 години ФБИ почна да ги истражува врските на Трамп со Русија, а , претставниците на националната безбедност сè уште се збунети од непопустливата почит на поранешниот претседател на САД кон Путин, како и од трајната мистерија за деценискиот однос на Трамп со руските и поранешните советски инвеститори и финансиери, од кои некои помогнаа да се спасат неговите пропаднати бизниси пред неколку години.

Значи, ги поставуваме истите прашања што ги поставувавме пред осум години. Дали Трамп е некој вид манџуриски кандидат – или во овој случај, можеби московјански кандидат – контролиран од Москва или ѝ поврзан на начини што не ги знаеме и веројатно никогаш нема да ги знаеме? Или, пак, упорниот третман на Трамп кон Путин е главно само манифестација на неговото често изразено восхитување кон автократите ширум светот, вклучително и кон кинескиот претседател Кси Џинпинг и унгарскиот премиер Виктор Орбан?

Самиот Трамп долго време негираше дека има некаков дослух меѓу него и Кремљ. Но, меѓу клучните американски официјални лица кои беа вклучени во овие претходни истраги, има голема количина на фрустрација поради ова вознемирувачко прашање.

Она што произлезе од интервјуата во последниве недели е идејата за тоа колку грди и нерешени остануваат споровите меѓу истражителите, од кои некои се клоцаат себеси затоа што не навлегле подлабоко во нивните истраги тогаш. Во многу случаи, поранешните високи функционери во ФБИ и Министерството за правда сè уште се обвинуваат едни со други за потфрлање – особено кога станува збор за истрагата на поранешниот специјален советник Роберт Милер за руското мешање во изборите и врските меѓу претставниците на Трамп и Кремљ за време на претходната Трамп администрација.

„Сега сме 2024 година и со текот на годините откако специјалниот советник започна со работа во 2017 година, сè што добивме е повеќе прашања, повеќе докази, повеќе ситуации кои упатуваат на многу сериозни прашања за односот на Доналд Трамп со Русија и конкретно со Владимир Путин“, рече Ендрју Мекејб, поранешен вршител на должноста директор на ФБИ, кој прв ја поттикна истрагата за Мулер, во телефонско интервју за Форин полиси. „И ниту едно од тие прашања никогаш не е одговорено“, додаде тој. „Веројатно затоа што никогаш немало темелна и легитимна истрага за нив“.

Малку е веројатно дека тоа ќе се промени сега откако Трамп ќе влезе во Белата куќа на 20 јануари 2025 година. Некои велат дека истрагите ќе бидат целосно прекинати и отфрлени

Руското мешање во ноемвриските избори во САД – сето тоа очигледно во поддршка на Трамп – е веќе пораспространето и поинтензивно отколку во 2016 година, велат американските власти. Со новите методи како што се „дип фејк“ фалсификати и платени извори на вести, активностите на Русија „се пософистицирани отколку во претходните изборни циклуси“, изјави за новинарите во септември висок функционер од Канцеларијата на директорот на националното разузнавање.

Според „Вашингтон пост“, функционерот ја навел употребата на вештачка интелигенција, како и „автентичните гласови на САД“ за „перење“ на руската владина пропаганда и ширење наративи кои се споделуваат на големите социјални медиуми и лажните веб-страници кои се претставуваат како легитимни американски медиумски организации. Москва е насочена кон американските држави кои „го обликуваат исходот во корист на поранешниот претседател Доналд Трамп“, пишува весникот.

Можеби најклучната држава која одлучи за изборите е Пенсилванија, а на 25 октомври, американските власти објавија дека „руски актери“ стојат зад широко распространето видео кое лажно прикажува уништени гласачки ливчиња испратени по пошта за Трамп во критична област во таа држава – во очигледен обид да ги оправда редовните галами на Трамп за изборни измами.

Кон крајот на септември, американското Министерство за правда обвини двајца вработени во RT, медиумската гранка на Кремљ, дека доставиле речиси 10 милиони долари на компанија која медиумите подоцна ја идентификуваа како Тенет Медиа, компанија со седиште во Тенеси која беше домаќин на десничарскиот про-Трамп коментатори со милиони претплатници на YouTube и други платформи за социјални медиуми. Администрацијата на Бајден, исто така, објави запленување на 32 интернет домени користени во кампањите за странско злонамерно влијание, насочени од руската влада, наречени „Doppelganger“.

Според државниот обвинител Мерик Гарланд, „внатрешниот круг на Путин, вклучително и [првиот заменик началник на кабинетот на претседателската извршна канцеларија] Сергеј Кириенко, им наредил на руските компании за односи со јавноста да промовираат дезинформации и наративи спонзорирани од државата како дел од кампањата за … претпочитан исход на изборите“.

„Од некои аспекти, оваа исплата на медиумски извори за објавување стории е уште побезобразна од некои активности што ги истражувавме“, рече Ендрју Голдстајн, поранешен висок адвокат на Министерството за правда и коавтор на новата книга насловена „Мешање: Внатрешна приказна за Трамп, Русија и истрагата на Мулер“.

„Американците треба да бидат загрижени поради фактот што Русија се вмеша на многу суштински начин во 2016 година во име на Трамп, и тие го прават тоа повторно според секоја мерка што можевме да ја видиме јавно“, додаде Голдстајн. „Луѓето треба да продолжат да се обидуваат да го сфатат тоа“.

Најитното прашање, велат овие поранешни функционери, е што може да се случи ако Трамп го исполни своето ветување за брзо решавање на војната во Украина. Трамп навести дека ќе му даде на Путин барем дел од она што го сака рускиот претседател – особено, деловите на Украина што тој ги освоил, како и ветување дека ќе ја задржи Украина надвор од НАТО.

„На надворешнополитичко ниво, тоа е очигледно најголемата грижа“, рече Мекејб. „Неговото ветување дека ќе ја прекине [војната во Украина] во еден ден може да ја заврши само на еден начин, а тоа ќе биде апсолутна травестија што може да значи крај на НАТО, па и натаму. Сепак, има уште милион работи. Тој е единствениот американски претседател кој застанува пред светот и кажува дека му верува на Путин, наспроти на укажувањата на неговата сопствена разузнавачка агенција“.

Разговорите со Путин продолжија откако Трамп го напушти претседателството, се вели во новата книга на новинарот на Вашингтон пост, Боб Вудворд, насловена „Војна“. Вудворд објави дека Трамп разговарал со Путин дури седум пати откако тој ја напуштил претседателската функција и дека во еден момент, во 2024 година, Трамп му рекол на висок соработник да ја напушти собата во неговата палата во Мар-а-Лаго за да „може да има приватен телефонски повик“ со рускиот лидер.

Според Голдстајн, „со оглед на разликата во ставовите на кандидатите за војната во Украина, сега има уште поголем поттик Русија да интервенира, сакајќи Трамп да победи и не сакајќи да победи [демократската кандидатка и потпретседател Камала] Харис. ”

Самиот Трамп, замолен да ја потврди изјавата на Вудворд за неговите наводни разговори со Путин откако ја напушти Белата куќа за време на интервјуто со главниот уредник на Блумберг, Џон Миклетвејт во средината на октомври, одговори: „Не го коментирам тоа. … Но, ќе ви кажам дека ако го направив тоа, тоа е паметна работа. Ако сум пријателски настроен со луѓето, ако можам да имам односи со луѓе, тоа е добра работа, а не лоша работа во однос на земјата“.

Што всушност знаеме за врските на Трамп со Русија? Иако има многу чад, сè уште е тешко да се најде некаков оган – т.е. било каков вид на цврст доказ за врска што би го натерало Трамп да застане на страната на Путин. Истрагите едноставно не одеа доволно далеку за да се знае дали постојат такви врски.

Она што е јасно е дека пред околу три децении, кога бизнисите на Трамп паѓаа од неуспех во неуспех и постојано прогласуваа банкрот – предизвикувајќи тој да биде токсичен за американските банки – странските пари одиграа значајна улога во оживувањето на неговото богатство.

Конкретно, Трамп имаше корист од инвестициите на богатите луѓе од Русија и поранешните советски републики, некои од нив олигарси поврзани со Путин. Парите од странство првично дојдоа во форма на нови партнерства за недвижнини и купување на бројни станови за Трамп – но Трамп исто така имаше корист и од помошта од групата Бајрок, управувана од Тефик Ариф, поранешен советски функционер роден во Казахстан, кој се потпираше на непознати извори пари од поранешната советска република; и Феликс Сатер, бизнисмен роден во Русија, кој се изјасни за виновен во 1990-тите за голема шема за измама со акции во која беше вклучена руската мафија. Според американски официјални лица, некои од прекуокеанските банки и инвестициски групи што ги користел Трамп, исто така, имале наводни врски со Кремљ и руски перачи на пари поврзани со Путин.

Семејството на Трамп ја призна неговата зависност од руските пари, без никогаш да каже од каде од Русија доаѓаат. Во септември 2008 година, на конференцијата „Премостување на недвижности на САД и пазарите во развој“ во Њујорк, неговиот најстар син, Доналд Трамп Џуниор, рече: „Во однос на приливот на производи од висока класа во Соединетите држави, Русите сочинуваат прилично непропорционален пресек на голем дел од нашите средства. … Гледаме дека се слеваат многу пари од Русија“.

Поранешниот долгогодишен архитект на Трамп, покојниот Алан Лапидус, го потврди ова во интервју во 2018 година, велејќи дека како последица на претходните финансиски проблеми на Трамп, „тој не можеше да натера никого во САД да му позајмат нешто. Сето тоа доаѓаше од Русија. Неговиот ангажман со Русија беше подлабок отколку што тој призна“.

Според мислењето на американските истражители, овие историски врски со Русија изгледале сомнително и помогнале да се објасни зошто за време на претседателската кампања во 2016 година, некои од луѓето во орбитата на Трамп – вклучително и синот, ќерката и зетот на Трамп – биле контактирани од најмалку 14 Руси во време кога беше јасно дека Кремљ се меша во изборите во САД во корист на Трамп.

Сите тие сомнежи од своја страна доведоа до истрагата на ФБИ, а потоа и до истрагата на Мулер, заедно со масовниот двопартиски извештај од Комитетот за разузнавање на Сенатот, кој го идентификуваше блискиот соработник на поранешниот претседател на кампањата на Трамп, Пол Манафорт – Константин Килимник, како руски разузнавач.

„Пристапот на високо ниво на Манафорт и подготвеноста да споделува информации со поединци тесно поврзани со руските разузнавачки служби, особено Килимник и соработниците на [рускиот олигарх] Олег Дерипаска, претставуваа сериозна закана за контраразузнавање“, се вели во извештајот на Сенатот од 2020 година. Извештајот, исто така, истражуваше за односите на Трамп со жените во Москва за време на неговите патувања таму, почнувајќи од средината на 1990-тите.

Но, истрагата на Сенатот беше ограничена со партиски внатрешни борби и со недоволно овластувања, а ФБИ и Министерството за правда никогаш не го следеа целосно Мулер кога тој ја започна истрагата.

Една клучна причина зошто не знаеме повеќе за врските на Трамп со Русија се чини дека е тоа што Трамп и неговите адвокати агресивно се мешале во истрагата на Министерството за правда – а особено, извештаите сугерираат дека тие вршеле притисок врз поранешниот заменик јавен обвинител Род Розенштајн, кој ја надгледувал истрагата Мулер.

Напорите на Трамп да ја опструира истрагата беа опширно детализирани во самиот извештај на Мулер, кој излезе во април 2019 година. Според Мекејб и други, Трамп и неговиот тим имале намера да се погрижат минатите финансиски врски на претседателот со Русија да не станат дел од истрагата, и тие јасно му го кажаа тоа на Розенштајн, кој во неколку извештаи беше опишан како растреперен од притисокот и несигурен што да прави.

„Мислам дека Род очајно не сакаше да добие отказ. Мислам дека Род водеше многу од тие ситуации под притисок со своето прво и најсилно око на самоодржувањето“, ми рече Мекејб.

Но, истрагата на Сенатот беше ограничена со партиски внатрешни борби и недоволно овластување за покана, а ФБИ и Министерството за правда никогаш не го следеа целосно, додека тесно фокусираната истрага за Мулер започна.

Една клучна причина зошто не знаеме повеќе за врските на Трамп со Русија се чини дека е тоа што Трамп и неговите адвокати агресивно се мешале во истрагата на Министерството за правда – а особено, извештаите сугерираат дека тие вршеле притисок врз поранешниот заменик јавен обвинител Род Розенштајн, кој го надгледувал истрагата Мулер.

Напорите на Трамп да ја опструира истрагата беа опширно детализирани во самиот извештај на Мулер, кој излезе во април 2019 година. Според Мекејб и други, Трамп и неговиот тим имале намера да се погрижат минатите финансиски врски на претседателот со Русија да не станат дел од истрага, и тие јасно му го кажаа тоа на Розенштајн, кој во неколку извештаи беше опишан како растреперен од притисокот и несигурен што да прави.

„Мислам дека Род очајно не сакаше некои од овие тактики да се појават, иако беа објавени во книгата од 2020 година на новинарот на Њујорк Тајмс Мајкл С. Шмит, „Доналд Трамп против Соединетите Држави: Внатре во борбата за запирање на претседателот“. Шмит напиша дека Розенштајн тивко ја ограничи истрагата со тоа што строго ја постави за тоа дали Трамп или претставниците на неговата кампања извршиле кривични дела преку договарање со Русија или со прикривање на таквиот дослух. Очигледно потклекнувајќи на притисокот од Розенштајн, Мулер ја отфрли првичната контраразузнавачка истрага за долгорочните деловни врски на Трамп со Русија – со други зборови, игнорирајќи ги сите прашања за тоа што би можело да го мотивира Трамп да ја фаворизира или да договара со Москва.

Мекејб рече дека не бил свесен дека Розенштајн го прави ова. „Да знаев во тоа време дека нема да има истрага за загриженоста на контраразузнавањето, ќе ја продолжев таа работа во ФБИ“, рече тој.

Ендрју Вајсман, уште еден член на тимот на Мулер и поранешен генерален советник на ФБИ, исто така напиша во книга од 2020 година дека стравувањата од отпуштање – и немилосрдниот притисок од Белата куќа – имаат многу врска со ограничувањата на истрагата. Трамп веќе го отпушти тогашниот директор на ФБИ Џејмс Коми, делумно поради спроведувањето на истрагата за Русија, а зад сцената, претседателот се закануваше дека ќе се ослободи и од Мулер. Мислам дека Род водеше многу од тие ситуации под притисок со своето прво и најсилно око на самоодржувањето“, ми рече Мекејб.

Во својата книга „Каде завршува законот: внатре во истрагата на Мулер“, Вајсман напишал дека тимот на Мулер „беше забележан“ дека „широка финансиска истрага може да доведе до наше отпуштање“. Тој напиша дека во еден момент, Мулер им рекол на своите истражители, „ако претседателот беше во тенкот со Путин, „Тоа би било за пари“ – односно дека Трамп бил мотивиран од парите и дека неговото однесување кон Путин може да се објасни со мотивацијата да заработи во Русија. Сите знаевме дека мораме да копаме подлабоко“.

Тие никогаш не копале подлабоко, па дури и сега сè уште се расправаат зошто тоа никогаш не се случило. Вајсман го обвинува Арон Зебли, главниот заменик на Мулер и коавтор, заедно со Голдштајн, за мешање. Вајсман го обвини Зебли дека се грижи за одмазда од Трамп и Белата куќа доколку тимот на Мулер се осмели, на пример, да го повика претседателот или неговиот син Доналд Трамп помладиот како дел од истрагата. (Никогаш не го сторија тоа.) На крајот, напиша Вајсман, истрагата на Мулер беше осудена заради нејзината неподготвеност целосно да ја испита финансиската историја на Трамп и врските со Русија.

„Неможноста да ги бркам сите финансиски траги, или да ги испитам сите злосторства, ме нагризуваше и сè уште ме нагризува“, напиша Вајсман. „Нашата истрага и извештај не ги решаваат тие прашања еднаш засекогаш. Но, ние, како земја, имаме право да не се прашуваме што би откриле фактите“.

Во интервјуата за Форин Полиси изминатиот месец, Зебли и Голдстајн негираа дека некогаш биле директно под притисок да ја намалат истрагата.

„Дефинитивно немаше црвени линии“, ми рече Зебли. „Никогаш немало некаква одлука да не се испита нешто финансиско, или нешто друго, кога имало причина да се направи тоа“. Како и да е, оние кои работеа со Мулер признаваат дека специјалниот советник бил насочен само да спроведе чисто кривична истрага, отфрлајќи ја контраразузнавачката компонента што Мекејб сакал да ја спроведе.

Розенштајн, кој сега е во приватна правна практика, одговори на барањето за коментар со тоа што во е-пошта посочи дека не сака да коментира за обемот на истрагата. Но, тој рече: „го направив она што мислев дека е правилно и во согласност со мојата заклетва дека верно ќе ги извршувам должностите на канцеларијата, што го налути Трамп и некои од неговите клучни сојузници“. Бранителите на Розенштајн велат дека тој направил се за да продолжи истрагата – дури и кога бил под постојана закана дека ќе биде отпуштен од Трамп.

Преземено од Форин Полиси