Некои на нивните кули ја вртат Тејлор Свифт, некои реклама за Кока-Кола, на некои шарени цвеќиња паѓаат од небо, на други Кристијано Роналдо жонглира со топка, додека белградската кула порачува: „Ние не сме геноциден народ“. Сепак, кому точно е упатена оваа порака?
Пишува: Борис ДЕЖУЛОВИЌ
Започна на Тајмс сквер, во основа целосно безвезен и грд, всушност најгрдиот плоштад во Њујорк, кој стана најпосетувана туристичка атракција на градот само поради триста џиновски светлечки рекламни паноа, шарени билборди и дигитални дисплеи. Педесет милиони луѓе од целиот свет – истите оние педесет милиони кои им ја пцујат мајката на Фејсбук и Јутјуб кога агресивно ги тероризираат со иритантни реклами – поради некоја причина секоја година плаќаат авионски билети и хотел само за да дојдат на Тајмс сквер и восхитено ги гледа истите тие иритантни реклами од Фејсбук и Јутјуб, само сега со големина на зграда.
Луѓето се будали, но добро, тоа го знаевме уште пред Тајмс сквер.
Спектакуларниот напредок на дигиталната технологија во овој век овозможи уште поневеројатни лудости, секоја нова бетонска кула, похрабра, полуда и секако повисока од претходната, денес свети како елка, па стариот добар Тајмс сквер изгледа ситен пред овие кинеско-арапски чуда баш како дисплејот на мобилниот телефон со Фејсбук и Јутјуб. Вавилонските кули на нашето време станаа огромни екрани, на нив се емитуваат видео клипови, се веат дигитални знамиња, се рекламираат таблети за еректилна дисфункција и се најавуваат концерти на светски ѕвезди.
Целиот нов свет е џиновски Тајмс сквер: управата на Бурџ калифа во Дубаи, највисоката кула во светот, ги покани уметниците да ги испратат своите дела, кои потоа ќе бидат проектирани на огромен ЛЕД дисплеј од триесет илјади квадратни метри. Кинезите потоа ќе направат две дебели кули со екрани високи триста метри, сега официјално најголемиот ЛЕД дисплеј во светот, на кој се пуштаат реклами по цел ден, прекинати со сцени од немирно море, шарени цвеќиња, ѕвезди, пеперутки, снегулки и слични натприродни убавини; на познатиот 3Д видео ѕид во Токио на станицата Шибуја секоја вечер се проектираат тридимензионални разиграни панди и летечки змејови, а на врвот на сто шеесет и осум метри високата кула во Белград на вода, на пример, има порака напишана со огромни црвени букви – „Ние не сме геноциден народ“.
Па, видовме сè на овој шизофреничен, шарен и кружен Тајмс сквер, но сè уште не сме виделе некој да користи огромни ЛЕД екрани за изјаснување за колективна историска вина. Тоа е затоа што светската правна наука одамна се сложи дека не постои нешто како геноцидни народи. Организаторите и извршителите на геноцидот имаат свои имиња и презимиња, така што дури и за најозлогласениот геноцид во историјата, нацистичкиот холокауст, никој – без разлика колку репрезентативен примерок од Германци учествувал во геноцидот на Евреите – никогаш не помислил за тоа да го обвини целиот германски народ.
Не сте виделе дека некој, појма немам, напишал „Германците не се геноциден народ“ преку целата кула на Комерцбанк во Франкфурт, исто како што, на крајот на краиштата, не сте виделе нешто слично, на пример, напишано на токиската станица Шибуја, ниту пак е забележано дека познатата истанбулска Моминска кула на влезот на Босфорот во небото ја емитува светлосната порака „Турците не се геноциден народ“: дури и озлогласените Американци никогаш не помислиле да објават барем на еден од триста џиновски видео екрани на Тајмс сквер – „Ние не сме геноциден народ“.
Некои од нив, ете, на нивните кули ја вртат Тејлор Свифт, некои реклама за Кока-Кола, на некои шарени цвеќиња паѓаат од небо, на други Кристијано Роналдо жонглира со топка, на некои кули се испишуваат најновите вести и берзански индекси, на други арапски богаташи со огромни букви запросуваат руски манекенки, додека кулата во Белград вели, ете, дека Србите не се геноциден народ. Џиновскиот натпис „Ние не сме геноциден народ“ се заврте минатиот вторник вечерта околу Белградската кула, поставен како порака пред седницата на Генералното собрание на Обединетите нации, на која во средата се гласаше за резолуцијата за Сребреница.
Сепак, кому точно е упатена оваа порака?
Ја проверив работата, и тоа многу темелно: ниту еден делегат на Генералното собрание на Обединетите нации, вклучително и Хрватите, никогаш не им рекол на Србите: „Вие сте геноциден народ“. Згора на тоа, никој никогаш не рекол дека никаде во целата модерна историја на светот, никој никогаш и никаде не го обвинил српскиот народ за геноцидот во Сребреница, никој никогаш и никаде не рекол: „Србите се геноциден народ“. Се разбира, ако не ги сметаме неколкуте анонимни имбецили од социјалните мрежи, а некако се сомневаме дека Александар Вучиќ и неговите политички маркетиншки генијалци му се обраќаат на Домагој Усташа, истакнат Фејсбук коментатор на општествените појави од Личка Дубрава. Ниту еден сериозен човек во целиот свет, ниту еден странски новинар, ниту западен дипломат, политичар, интелектуалец или активист, ниту една јавна личност никогаш и никаде не го обвинил српскиот народ за геноцидот во Сребреница – како што би рекол Жика Обретковиќ – во целина и во целост.
Србите не се геноцидни, но добро, светот го знаеше тоа пред овој вторник. Зошто тогаш Вучиќ со огромни букви од Белградската кула му вели: „Ние не сме геноциден народ“? Тоа е поентата: тој воопшто не му го порачува тоа на светот!
Да му се обраќаше на светот, да му кажеше на Генералното собрание на ОН пред да се донесе резолуцијата за Сребреница, тогаш тоа ќе беше напишано барем на англиски, или уште подобро, на англиски, француски, руски, шпански, арапски и кинески, сите шест официјални јазици на Обединетите нации, ако не веќе – Вучиќ не е циција, а и ноќе струјата е поевтина – на сите двесте светски јазици, колку што се зборуваат по ходниците на Ист ривера. Па целиот свет да може целиот свет да види, слушне и знае:”We are not a genocidal people; Nous ne sommes pas un peuple génocidaire; No somos un pueblo genocida; Mы не геноцидный народ; 我們不是種族滅絕的民族; نحن لسنا شعب إبادة جماعية.”
Но не: тоа дека „не сме геноциден народ“ на белградската кула не само што е напишано само и исклучиво на српски, туку – пишувај да те разбере цел свет – единствено и исклучиво на кирилица: „Ние не сме геноциден народ“. Да некој кој не е Србин и со српско потекло, разбирате, не би разбрал што пишува.
Добро, и тоа е легитимно, не велам. „Ние не сме геноцидна нација“ очигледно е внатрешна работа меѓу Србите, порака испратена до српските автошовинисти кои одат низ Србија извикувајќи: „Ние сме геноциден народ“. Не биди мрзлив, и јас го проверив тоа и го проверив многу темелно: ниту еден Србин никогаш и никаде во целата историја на Србија не го обвинил целиот свој народ за Сребреница или за кој било друг геноцид, ниту еден Србин никогаш и никаде не рекол: „Србите се геноциден народ“. Дури и меѓу анонимните имбецили од социјалните мрежи – а Србија нема недостиг од анонимни имбецили од социјалните мрежи – сè уште не е пронајден еден да каже: „Ние Србите сме геноциден народ “. Ниту еден Србин во целиот свет и во остатокот од Србија, ниту еден српска јавна личност, ниту еден новинар, политичар, интелектуалец, активист или имбецил никогаш и никаде не го обвинил српскиот народ – како што рече Жика – во целина и во целост – за геноцид во Сребреница.
Според моите опсежни истражувања, оваа работа – имено, дека некој дури и од далеку да помисли дека Србите се геноциден народ – е спомната само еднаш во целата историја на Србија и светот: во вторникот вечерта на Белградската кула во истоимената српската паланк на вода, со џиновски натпис „Ние не сме геноциден народ “.
Зошто и поради што, забога, ако никој никогаш не го помислил, напишал или проговорил? – тогаш се прашувате, затоа што рационално резонирате дека оваа бесмислена глупост е сосема исто како некој да напишал на кулата Белград, што знам „Ние не сме светски шампиони во фудбал“. Вие, пак, вака размислувате затоа што ја немате мудроста и интелигенцијата на Александар Вучиќ, господ нека му даде долг живот и пари за сметката на Електростопанство: токму на ист начин како што не му е важно дали Косово е навистина дел од Србија, туку Србите да веруваат дека е така, на Вучиќ му е сосема неважно дали некој некогаш некаде рекол дека Србите се геноциден народ. Кога Србија на Вучиќ ги рехабилитира и слави воените злосторници легално осудени за геноцидот во Сребреница, тоа не го прави за да го мобилизира светот и да го убеди дека Србите се геноцидни, туку за да ги мобилизира Србите и да ги убеди дека светот мисли така.
На Србија, имено, ѝ требаат непријатели, очајно ѝ требаат и ѝ требаат сега. Против кого друг Вучиќ го мобилизира народот? Тој е токму несреќниот јунак на онаа дамнешна песна на американскиот поет Карл Сандбург од 1936 година: „Замислете еден ден да објават војна и никој да не реагира“.
Освен Србите, секако.
Борис Дежуловиќ е хрватски новинар. Текстот е објавен хрватскиот магазин „Новости“. (Преземено од Независен)