Изборен двобој меѓу Курти и Рама

• На следните избори освен ДУИ и Европското движење за промени (ЕДП), ќе се соочуваат и премиерите на двете држави во кои живеат Албанците
• Курти со сите сили се залага за победа на албанската опозиција, а ДУИ ја има поддршката на косовската опозиција и на албанскиот премиер, Еди Рама
• Во 2012 година во Скопје дојдоа Бериша и Тачи. Груевски тогаш како премиер, а ВМРО-ДПМНЕ како партија на власт молчеа на сметка на ДУИ. Сега молчат и за Курти, на сметка на албанската опозиција

Пишува: Сефер ТАХИРИ

На една конференција реков дека колегите новинари, уредници и аналитичари се запознаени прилично добро што се случува во албанскиот политички блок, но некогаш остануваат непримени одредени пораки кои се соопштуваат, а во македонскиот јавен простор не се објавуваат или не добиваат јавен третман поради јазичните бариери.

Кампањата веќе е започната и тоа со жесток интензитет. А ова е само почетокот!

Во албанскиот блок на следните избори ќе се соочат, можеби за прв пат, два блока, кои имаат речиси идентични политички и кадровски потенцијали. Финансиски секако не, бидејќи ДУИ во овој сегмент е недостижна. 20 години на власт не се малку!

Кај македонската јавност стигнуваат тек-тук информации, но треба да се знае дека на следните избори, освен ДУИ и Европското движење за промени (ЕДП), ќе се соочуваат и премиерите на двете држави во кои живеат Албанците.

Косовскиот премиер, Албин Курти отишол чекор подалеку од вообичаениот патернализам, кој доаѓа од Приштина. Со сите сили и расположливи средства е вклучен во предизборниот процес и се залага за победа на ЕДП, а дел од коалицијата и порано имаше одлични релации и кога Курти беше во опозиција. Во август минатата година беше во посета во земјата и држеше говори во собири во Чаир и Тетово, предводени од опозицијата.

ДУИ ја има поддршката на косовската опозиција и на албанскиот премиер, Еди Рама.

Борбата меѓу Рама и Курти е евидентна. Двајцата сакаат да се наметнуваат како албански лидери во регионот. Двајцата се политички суетни и тешко го прифаќаат поразот. А двајцата истовремено не може да победуваат!

Инаку, односите меѓу Рама и Курти се студени откако косовскиот лидер ја отфрли идејата за размена на територии меѓу Косово и Србија, стара од 2009 година, а актуелизирана во 2020 година, според која дел од Северно Косово би се присоединил со Србија, а со Косово дел од Јужна Србија: Прешево, Медвеѓе и Бујановац односно Прешевската Долина. Оваа идеја беше поддржана од поранешниот претседател на Косово, Хашим Тачи, кој е во Хаг, а и од Еди Рама. Курти и Рама имаа и длабоки несогласувања околу идејата за Отворен Балкан, која Косово ја бојкотираше. ДУИ застана зад идејата за Отворен Балкан, подржана од Рама, Вучиќ и Заев (Ковачевски), а албанската опозиција во Северна Македонија остро се спротивстави.

За да дојдеме до 2024, во која се чудиме за влијанието на Курти и Рама еве неколку современи историски факти.

Во минатото, сè до 2013 година поддршката на Социјалистичката партија на Албанија, како историски продолжеток на Партијата на трудот (Комунистичката партија на Албанија) на Енвер Хоџа, значеше губење на гласови во албанскиот кампус. Кон сè што е социјалистичко, макар да е и албанско од 1990 до 2013 година, имаше страшен отпор. Албанците од 90-те години имаа преголеми симпатии кон десната Демократска партија и нејзиниот историски лидер, Сали Бериша.

Токму партијата на Бериша придонесе кон расцепкување на Партијата за демократски просперитет (ПДП), која во 90-те години се доживуваше како народно движење. Таков беше коментарот на државната Албанска телеграфска агенција (АТА) во декември, 1993 година, која ја најави и на некој начин ја запечати поделбата на оваа голема партија на два нови субјекти.

АТА велеше дека „Во последно време македонски властодршци употребуваат средства за притисок, уцена и насилство кон Албанците, за да на чело на оваа политичка сила држат дискредитирачки елементи, кои биле алка во аферата на оружјето, организирана од тајните служби на Југословенската народна армија (ЈНА), како и во затворањето на невини луѓе во Македонија“.

По овој коментар, на сцена излезе Партијата за демократски просперитет на Албанците (ПДПА), која подоцна, во 1997 г. ќе се брендира во Демократска партија на Албанците (ДПА).

Од друга страна, вмешувањето на политичките партии од Косово во предизборниот процес се случува во континуитет од 1991, а особено по 1999 година, кога Косово се ослободи од Србија.

Во периодот 1991-999 година, ПДП имаше добри односи до Демократскиот сојуз на Косово на Ибрахим Ругова и беше дел од Советот на албанските партии во поранешна Југославија.

Од 1998 до 2002 година, ДПА на Арбен Џафери беше во одлични односи до Демократската партија на Косово (ДПК) на Хашим Тачи. Џафери беше истовремено и идеолог и креатор на профилот на политичкото крило на поранешната Ослободителна војска на Косово (ОВК), ДПК. Џафери е доказ за влијанието на нашата албанската елита врз косовската политика.

По војната во 2001 година, ДУИ воспостави одлични релации со ДПК, хомолошката партија на Косовo, произлезена од поранешната Ослободителна војска на Косово (ОВК), а ДПА како пандан имаше добри релации со Алијанса за иднината на Косово (AИК) на Рамуш Харадинај, исто така важен фактор во ОВК. Од 2006 година наваму, ДУИ ги задржала одличните релации со ДПК.

Во 2012 година, на 100 годишнината на албанската држава во Скопје дојдоа поранешниот премиер на Албанија, Сали Бериша и поранешниот претседател на Косово, Хашим Тачи, и порачаа дека тие ќе бидат „гардиани“ (чувари) на Албанците во земјата. На собирот заедно со нив се обрати и Али Ахмети, претставуван како лидер на Албанците во земјата. Груевски тогаш како премиер, а ВМРО-ДПМНЕ како партија на власт, молчеа на сметка на партнерот ДУИ. Сега прагматично молчат и за Курти, на сметка на албанската опозиција.

Проф. д-р Сефер Тахири е универзитетски професор. 

(ЦивилМедиа)