Каква треба да биде улогата на Европа во војната меѓу Израел и Хамас?

Идејата дека на Палестинците може да им се наметне воено решение или преку регионални договори да се постигне мир над нивните глави, се покажа како опасна заблуда

Бруталниот терор што Хамас го ослободи врз израелските цивили на 7 октомври со право предизвика целосна европска солидарност. Сцените на ужасот беа заслужено најостро осудени, а Европската Унија го поддржа правото на Израел на самоодбрана, пишува Политико.

Весникот додава дека Унијата треба да ги користи и своите дипломатски канали за да спречи опасната регионална ескалација. Но, мора да биде јасно дека ова не е бланко чек за војна за уништување во Газа – што целото досегашно искуство покажува дека би било контрапродуктивно во справувањето со заканата од Хамас – и колективното казнување на сите Палестинци.

Европските лидери треба да го искористат вонредниот состанок на Европскиот совет за да се обединат зад оваа порака, оставајќи ги настрана поделбите што го карактеризираа првичниот одговор на ЕУ на кризата.

Од ужасниот масакр предизвикан од нападите на Хамас минатата недела во кои загинаа 1.300 Израелци и зедоа најмалку 199 заложници, Израел започна интензивна воздушна кампања во која загинаа повеќе од 2.300 Палестинци – многу од нив цивили.

Беше наметната целосна опсада на густо населената крајбрежна енклава, влошувајќи ја веќе постоечката хуманитарна криза. Израелски авиони ја бомбардираа и египетската граница и го спречуваат влегувањето на хуманитарните резерви во Газа.

Според израелскиот министер за одбрана Јоав Галант: „Нема да има струја, храна, гориво, сè е затворено“. Ние се бориме со човечки животни и постапуваме соодветно“.

Сега израелската војска се подготвува да започне, најверојатно, многу деструктивна копнена инвазија, чија цел е да се искорени присуството на Хамас. Земјата повика повеќе од еден милион цивили да се преселат во јужниот дел на Газа – потег што е неостварлив и би имал „погубни хуманитарни последици“, според ОН.

За европските лидери ова е тежок момент. Тие беа гласни во нивната поддршка за меѓународното право како одговор на руската агресија врз Украина. Претседателката на Европската комисија Урсула фон дер Лајен ја обвини Русија дека извршила „воени злосторства“ за напад на украинската инфраструктура и прекинување на водата и струјата на нејзиното цивилно население.

Но, имаше неподготвеност да се прогласат истите овие принципи кон Израел – како што беше очигледно во патувањето на Фон дер Лајен во земјата минатиот петок, каде што таа изрази целосна солидарност и не ја спомна потребата да се почитува меѓународното право.

Овие забелешки предизвикаа критики, а европските држави оттогаш ја артикулираа потребата Израел да го почитува меѓународното право. Високиот претставник на ЕУ за надворешни работи, Жозеп Борел, истакна дека „ова значи дека водата, храната или струјата нема да бидат блокирани за цивилното население во Газа“.

Сепак, оваа порака сè уште е разводнета со силната европска поддршка за правото на Израел да користи огромна воена сила. И клучните држави на ЕУ, кои им се приклучија на Соединетите Американски Држави и Обединетото Кралство, не сакаат да извршат јавен притисок врз владата на израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху, и покрај јасните прекршувања што веќе се случија.

Ова е погрешен избор за Европа и само ќе ја влоши ситуацијата на теренот.

Од принципиелна перспектива, примената на меѓународното право само за непријателите дополнително ќе ја ослабне позицијата на Европа на Блискиот Исток и на глобалниот југ, каде што честопати се обвинува за двојни стандарди.

Русија и Кина веќе се обидуваат да ја искористат ситуацијата на сметка на Западот. И во време кога Европа ја прокламира централноста на поредокот заснован на правила, таа мора да остане посветена на оваа позиција кога станува збор за одговорот на Израел, или ќе се соочи со дополнително исцрпување на западниот легитимитет.

Во меѓувреме, разорната воена кампања на Израел во Газа – која ги отсликува антитерористичките кампањи на Западот низ Блискиот Исток по нападите од 11 септември – нема да обезбеди безбедност или мир.

Израел нема да оствари воената победа во Газа, како што е веќе видено по четирите неуспешни војни откако Хамас ја презеде власта во 2007 година. Израел ќе се соочи со крвава битка против решителните милитанти кои ќе ја користат урбаната средина во своја полза.

Неограничените израелски воени дејствија ќе поттикнат широко распространет палестински гнев и очај – како што веројатно имал намера Хамас додека се обидува да ја врати својата позиција во првите редови на палестинската кауза.

Тоа ќе ја зголеми и поддршката за вооружените групи на Западниот Брег. Соочени со колапс на кој било политички хоризонт за обезбедување права, многу Палестинци ќе заклучат дека вооружената борба е единствениот пат што им остана отворен.

Широкото уништување низ Газа, исто така, ќе го зголеми гневот на јавноста против Израел на Блискиот Исток, поткопувајќи ги напорите на земјата да ги продлабочи односите со земји како Саудиска Арабија, која сега ги паузираше разговорите за нормализација.

Значајно е тоа што може да разгори и поширок регионален конфликт. Додека либанската вооружена група Хезболах се чини дека засега сака да избегне целосна војна со Израел, таа посочи дека копнената инвазија на Газа е црвената линија.

Тогаш Израел ќе остане со разурнат Појас Газа, без очигледен политички крај или стратегија за излез. Ќе мора да управува со Појасот, како што беше случајот пред 2005 година, или да ја врати кревката и дискредитирана палестинска национална власт – и двете опции кои ќе ја поттикнат тековната нестабилност, ќе ги негуваат условите за Хамас или другите насилни групи и дополнително ќе го поткопаат потенцијалот за секое политичко решение што ќе се појави, а кое би обезбедило мир и безбедност за двете страни.

Шефовите на европските држави мора да ја балансираат нивната силна изјава за солидарност со Израел со силен повик до земјата веднаш да ја укине опсадата и да им дозволи на цивилите пристап до хуманитарна помош.

Што е најважно, кога се наближува копнена операција, тие исто така мора да извршат притисок за воен одговор кој е пропорционално насочен против Хамас и избегнува колективна казна за два милиони жители на Газа, од кои половината се деца.

Европа треба итно да го интензивира ангажманот и со САД и со арапските партнери кои имаат влијание врз Хамас – земји како Египет, Катар и Турција – за да обезбеди ослободување на израелските цивилни заложници и отворање на очајно потребните хуманитарни канали.

Но, Европа мора да размислува и однапред. Идејата дека на Палестинците може да им се наметне воено решение или преку регионални договори да се постигне мир над нивните глави, се покажа како опасна заблуда. Со својот потенцијал за опасна регионална ескалација, овој метастазирачки конфликт ја нагласува итноста за обновен западен дипломатски ангажман.

Владите на континентот имаат важна улога во преиспитувањето на потрагата по праведно и одржливо политичко решение што може да ги гарантира правата и безбедноста и на Израелците и на Палестинците.

Разбирливо е дека Израел во моментов е фокусиран на непосредниот императив да одговори на оваа безбедносна криза без преседан. Но, некои веќе ја артикулираат потребата за нова политичка визија што ги задоволува потребите на двата народи – и Европа треба да го преземе водството во помагањето во обликувањето на оваа подобра иднина. (Политико/МИА)