Кои се последиците за светот и за САД ако се спроведе наредбата за повлекувње од СЗО?

На неговиот прв ден на функцијата, претседателот Доналд Трамп потпиша извршна наредба за повлекување на САД од Светската здравствена организација (СЗО) – потег што експертите велат дека ги прави САД и други земји помалку безбедни од заразни болести и други закани по јавното здравје.

„За Американците можеби не е веднаш очигледно какво ќе биде влијанието, но со оглед на светот во кој живееме и сите фактори кои предизвикуваат повеќе појава на болести, Америка не може сама да се бори против нив“, вели д-р. Ашиш Џа, декан на училиштето за јавно здравје на Универзитетот Браун и поранешен координатор за одговор на КОВИД-19 во Белата куќа. „Потребна ни е ефикасна СЗО за не само да го заштити светот од овие болести, туку и да ги заштити Американците од овие болести“.

„Заклучокот е дека повлекувањето од СЗО ги прави Американците и светот помалку безбедни“, вели д-р. Том Фриден, претседател и извршен директор на непрофитната здравствена организација Resolve to Save Lives и поранешен директор на U.S. Центрите за контрола и превенција на болести (ЦДЦ).

Во соопштението кое одговара на наредбата на Трамп, СЗО вели дека „жали“ за одлуката на САД. „Се надеваме дека Соединетите Држави ќе преиспитаат и со нетрпение очекуваме да се вклучат во конструктивен дијалог за одржување на партнерството меѓу САД и СЗО, во корист на здравјето и благосостојбата на милиони луѓе ширум светот“.

Еве што треба да знаете за повлекувањето на САД од глобалната здравствена организација и што тоа може да значи за здравјето на Американците и луѓето ширум светот.

Што има во позадината на одлуката на Трамп да ја повлече САД од СЗО?

Ова е втор пат Трамп да се обиде да се повлече од СЗО. Во 2020 година, за време на пандемијата и кон крајот на неговиот прв мандат, Трамп поднесе писмо до генералниот секретар на Обединетите нации во кое ја наведува намерата на САД да се повлечат. Иако американското учество во организацијата престана, повлекувањето не се случи. Околу шест месеци подоцна, тогашниот претседател Бајден во неговиот прв ден на функцијата му напиша на генералниот секретар велејќи дека САД. ќе остане членка на СЗО.

Во новата извршна наредба, Трамп го наведува „погрешното справување на СЗО со пандемијата COVID-19 што произлезе од Вухан, Кина и другите глобални здравствени кризи, нејзиниот неуспех да ги усвои итно потребните реформи и неможноста да покаже независност од несоодветно политичко влијание. на земјите-членки на СЗО“. Трамп, заедно со други експерти за јавно здравје, претходно ја критикуваа агенцијата дека не ја прогласи Кина за одговорна за нејзиниот бавен одговор на истрагата на СЗО за потеклото на СОВИД-19.

Наредбата, исто така, вели дека парите за членство на САД – кои се движеа од 100 до 122 милиони долари во изминатата деценија, највисоки што ги плаќа која било членка – се „неправедно тешки“ и „далеку непропорционални со проценетите плаќања на другите земји“. За споредба, Кина во СЗО учестѕвува со речиси иста сума, но нејзиното население е четири пати поголемо од САД. САД исто така придонесоа многу повеќе во доброволно финансирање во последниве години во 2022-2023 година, на пример, обезбедија вкупно скоро 1,3 милијарди долари на здравствената агенција.

Што ќе се случува понатаму?

Во договорот на СЗО со САД, Вашингтон ќе обезбеди една година однапред известување и ќе го плати преостанатото салдо на организацијата за да замине. Но, тој договор, направен во 1948 година, кога СЗО штотуку беше создаден, беше направен преку заеднички акт на Конгресот. Не е јасно дали Конгресот ќе мора да одлучува за да го спроведе наредбата на Трамп.

Лоренс Гостин, професор и претседател на глобалното здравствено право на Универзитетот Џорџтаун и директор на Институтот О’Нил, вели дека одлуката на Трамп може да се отвори со правна постапка. „Трамп донесе еднострана одлука да се повлече од СЗО“, напиша Гостин на X. „Но, ние се приклучивме на СЗО во 1948 година со акт на Конгресот. На Трамп му треба одобрение од Конгресот за да се повлече. Како директор на центар на СЗО, размислувам за тужба“.

Гостин, исто така, посочува дека извршната наредба повикува на итен прекин на плаќањата, иако условите од договорот на САД со СЗО дозволуваат една година да се спроведе повлекувањето.

Што велат експертите за јавно здравје?

Експертите изразуваат загриженост за краткорочните и долгорочните импликации за јавното здравје во САД и во странство. „СЗО продолжува да служи како многу критична организација за контрола и за одговор на јавното здравје за светот“, вели д-р. Мајкл Остерхолм, директор на Центарот за истражување и политика за заразни болести на Универзитетот во Минесота. „Ние во САД не се соочуваме со многу од заразните болести што ги гледаме ширум светот во голем дел затоа што тие се стопирани во овие земји, често преку поддршка и координација на СЗО. Финансирањето на СЗО е за инвестирање во сопственото здравје овде во оваа земја“.

СЗО не е без контроверзии. Некои од нејзините најголеми поддржувачи, исто така, ја критикуваа бирократијата и неефикасноста на организацијата. Сепак, здравствените експерти во голема мера не го гледаат повлекувањето на средствата како ефикасен катализатор за промени. „СЗО може да се подобри. Има неефикасност, како и кај сите организации“, вели Пол Шпигел, професор на катедрата за меѓународно здравје и директор на Центарот за хуманитарно здравје на Школата за јавно здравје Џон Хопкинс Блумберг. „Но, со повлекување и отстранување на огромната сума на пари што од САД се спречуваат реформи во организацијата. Само ги одложувате“.

Што прави СЗО?

Со 194 земји-членки, СЗО е одговорна за голем број важни програми за јавно здравје – особено вакцините. Секоја година, тамошните научници, кои работат со здравствени службеници ширум светот, одредуваат кои видови на грип и КОВИД-19 да ги вклучат во ажурираните верзии на мерките за спрацуцање со нив. Како членка, САД има пристап до примероци од овие соеви, кои им помагаат на производителите на вакцини да развијат и да произведат доволно дози на соодветни вакцини против грип навреме за сезоната на грип за јавноста секоја година. СЗО беше пресудна во координирањето на искоренувањето на големите сипаници и сега работи на елиминирање на полио.

Да се ​​биде дел од меѓународната мрежа станува критично кога ќе се појави нова закана како СОВИД-19, вели Џа. „Кога има епидемии, земјите обично прво ги известуваат СЗО и споделуваат примероци со СЗО“, вели тој. Како членка, „С.Д. има пристап до тие информации“ – но ако САД се повлечат, „нашата способност да пристапиме до сето тоа ќе биде значително полоша“.

СЗО, исто така, обезбедува здравствени насоки за голем број земји кои немаат ресурси да креираат здравствени препораки за нивната популација, како што се совети за доење, дијабетес и откажување од пушење.

Додека постојат други невладини организации и филантропии, како Глобалниот фонд и ГАВИ, „ниту една нема исто ниво на доверливи односи со министерствата за здравство во различни земји како што има СЗО“, вели Џа. Фриден се согласува. „Извршната наредба вели дека САД бараат алтернативи. Но, каква алтернатива имаме што работи со 194 земји и ѝ веруваат? Ако ги погледнете досегот, односите и инфраструктурата на СЗО, тоа е неспоредливо“.

Дали земјите претходно се повлекоа од СЗО?

Во 1949 година, една година по создавањето на СЗО, тогашниот Советски Сојуз и голем број сателитски држави во Источна Европа се повлекоа како што се зголемуваа тензиите во Студената војна. Сепак, тие се вратија во 1956 година.

Лихтенштајн е единствената земја која е членка на Обединетите нации, но не и членка на СЗО.

Дали има знаци дека СЗО се реформира и менува како одговор на критиките?

„Да давав оценка, би рекол дека нивните реформски напори добиваат солидно „Ц““, вели Џа. Иако тој вели дека одговорот на агенцијата за подготвеност за итни случаи на епидемии е подобрен, според него, СЗО сè уште мора да се осврне на персоналот со слаби перформанси и на она што тој го гледа како култура што не реагира доволно на патогени кои брзо се движат.

Џа и други експерти за јавно здравје тврдат, на пример, дека СЗО дејствувала премногу бавно дозволувајќи американската вакцина против сипаници да им биде достапна на африканските земји за време на неодамнешната епидемија на сипаници.

„Таму постои ароганција дека иако вакцината беше одобрена од ФДА и ЕМА [Европската агенција за лекови], тие сакаа сопствена ревизија бидејќи не им веруваат на нашите регулатори“, вели Џа. „Жал ми е, но ако и FDA и EMA го одобриле тоа, тогаш можете да направите прилично брз преглед и да не ви треба независен преглед од година и пол“.

„Но, тоа е класично СЗО: тие мислат дека се подобри од сите други кога всушност не се“, вели Џа. „Мислам дека има длабоки културни прашања кои треба да се решат во рамките на СЗО.

Како повлекувањето може да ги загрози САД

Најнепосредна домашна последица може да биде тоа што ако САД. не е запознаена со базата на податоци на СЗО за менување на соеви на грип, повеќе Американци би можеле да бидат хоспитализирани и да умрат од инфекции со грип, вели Џа. „Во моментов 30.000 постари лица со висок ризик за компликации од грип умираат секоја година од грип“, вели тој. „Ако не правиме вакцини, или ако нашите вакцини не се толку добри или ефикасни, тогаш ќе видиме дека тие бројки пораснат“.

Со тоа што нема да бидат членка на СЗО, САД, исто така, ќе го изгуби пристапот до глобалната база на податоци за здравствени информации што вклучува надзор за нови и постоечки заразни болести, што би можело да ја направи земјата поранлива на микробиолошки закани од целиот свет. „Тоа значи дека ќе видиме дека многу повеќе епидемии на болести стануваат регионални и глобални, и ќе видиме повеќе појава на болести од други земји кои доаѓаат во САД“, вели Џа.

Доколку САД се повлече, ќе има и импликации надвор од здравството. САД ќе ја изгуби својата главна улога како влијателен фактор во глобалната здравствена политика. Во моментов, тоа го обликува како светот реагира и го одржува здравјето на луѓето, вели Остерхолм, во она што тој го нарекува „дипломатија за јавно здравје“. Со поддршка на СЗО, САД поддржува програми кои носат чиста вода, храна и вакцини за децата ширум светот, а за возврат создава вредни односи со земји кои инаку би биле недостапни. „Ако не ги поддржуваме или не ги правиме тие работи, почекајте да видите како Русите и Кинезите ќе го направат тоа“, вели тој. „Тие ќе се пополнат зад нас и ние апсолутно ќе ги изгубиме врските со некои земји кои ни беа вредни во последните децении“.

Повлекувањето на САД ќе остави значителна финансиска дупка за агенцијата. „Не гледам дека другите земји се засилуваат и ја пополнуваат празнината“, вели Џа. „Освен можеби една земја што би можела да го стори тоа, а тоа е Кина. Само тоа не би било добро за интересите на САД“. Набргу откако Трамп го прекина американското финансирање на СЗО во 2020 година, Кина вети 30 милиони долари на организацијата.

Она што го ризикува остатокот од светот

Без членство на САД СЗО би ги изгубила своите блиски врски со Центaрот за контрола и превенција на болести (Centers for Disease Control and Prevention) , која се смета за една од водечките светски агенции за јавно здравје. Неколку десетици истражувачи на ЦДЦ кои во моментов се доделени на СЗО и најверојатно ќе бидат отповикани, велат експертите. Тие научници формираат критични мостови меѓу САД и други земји, овозможувајќи размена на информации за нови и новите закани, како и политики кои го промовираат здравјето и спречуваат хронични болести.

Здравствените закани ширум светот – не само од заразните болести, туку и од урбанизацијата и уништувањето на шумите – се предвидува да се зголемат поради климатските промени и други фактори, вели Шпигел. „Нашите интеракции со животните се зголемуваат, така што шансите за некои нови болести како СОВИД-19 веројатно се зголемуваат во споредба со пред 100 години“, вели тој. Тоа ја прави глобалната соработка за здравјето поважна сега од кога било.

СЗО овозможува таква соработка, вели Фриден, со заедничка цел да се подобри здравјето. „Она што ја ослабува СЗО не прави сите нас помалку безбедни“, вели тој. „Она што ја зајакнува СЗО нè прави побезбедни“.