Мицкоски бара дела, не зборови: Испитот за Софија е на 24 јуни во Брисел

Премиерот Христијан Мицкоски најави дека на Самитот на НАТО во Хаг ќе побара директна средба со бугарското државно раководство, а ден подоцна очекува бугарските европратеници да ги повлечат спорните амандмани за „сегашниот“ македонски идентитет и јазик во Комисијата за надворешни работи на Европскиот парламент (AFET).

„Помалку слушај што зборуваат, повеќе гледај што работат“, изјави Мицкоски, потенцирајќи дека 24 јуни е прилика Софија да покаже ― „на дело, а не на збор“ ― дека поддршката за македонската европска интеграција е искрена.

Тој очекува и договор за забрзување на Коридор 8, инфраструктурниот проект што треба да ја поврзе Бугарија со Албанија преку Македонија.

Изјавата следуваше по коментарот на бугарскиот претседател Румен Радев, кој во Тирана повтори дека „Бугарија никогаш не ставила, ниту ќе стави вето“ на македонскиот евро-пат, но потсети на обврските од Договорот за добрососедство и двата билатерални протоколи. Македонската претседателка Гордана Сиљановска Давкова, пак, од истиот форум го повика официјална Софија на „солидарност, а не историски ревизионизам“.

Ќе успее ли стратегијата на Владата?

1. Времетраење и динамика – Повлекување на евро-амандманите е конкретен, брзо мерлив тест. Ако Бугарија попушти, тоа ќе испрати позитивен сигнал пред идната Меѓувладина конференција, но дури тогаш почнува долг процес на усвојување на Патоказот за малцинските права.
2. Внатрешна политика во Софија – Бугарската влада е во технички мандат, а изборите се блиску; националистичките партии ја држат темата „историја и идентитет“ високо на агендата. Дури и ако европратениците се повлечат, домашниот консензус може лесно да се распарчи.
3. Коридор 8 како поттик – Економски проекти со видливи придобивки за двете страни (транспортерски такси, нови работни места) традиционално ја намалуваат политичката температура. Но, досегашните одлагања покажаа дека геополитиката често е посилна од инфраструктурата.
4. Поддршка од партнери – НАТО-самитите обично вршат притисок врз билатерални спорни прашања, особено кога тензиите се закануваат да ја блокираат пошироката евроатлантска агенда. САД и Германија веќе неформално сигнализираа дека сакаат ова прашање да биде „тргнато од патот“ пред есен.

Стратегијата на Скопје ― „конструктивен тон + конкретни рокови + економска морковка“ ― може да донесе краткорочен напредок (повлекување на амандманите), но долгорочниот успех зависи од тоа дали Бугарија ќе прифати дека прашањата за идентитет и јазик се затворени со преговарачката рамка. Без стабилна политичка волја во Софија, секој чекор напред останува реверзибилен.