Skip to content
Споменот што исчезнува: Комеморативните плочи на жртвите на масовните репресии од советската ера исчезнуваат во Русија среде агресивната војна против Украина, отварајќи го патот за нови репресии
На почетокот на септември, 34 плочи во знак на сеќавање на жртвите на репресиите на Сталин исчезнаа од ѕидот на станбена зграда во Санкт Петербург (авенија Лесној 61), објави Комерсант, весник кој сè уште легално работи во Русија. Два месеци претходно истиот медиум пишуваше дека Москва го брише сеќавањето за оние кои биле масовно репресирани на ист начин. Во некои случаи, не се знае кој е виновен. иако, според каналот Телеглам СОТА, во неодамнешниот случај, одлуката ја донела станбена задруга.
Како што пренесува Глобал Воисис, жителите на „Куќата на специјалисти“ во Санкт Петербург (авенија Лесној 61) од каде што вчера исчезнаа 34 плакети на „Последната адреса“ изјавија за „Сота“ дека тоа го направила друштвото за управување. Компанијата за управување се уште не ги коментирала своите постапки.
Некои корисници на Икс (поранешен Твитер) реагираа на ваквата вест со гнев: Од „Домот на специјалисти“ на Лесној Проспект во Санкт Петербург исчезнаа 34 плакети од проектот „Последна адреса“ со имиња на луѓе репресирани за време на советската ера. Евгениј @evgenyrekhter! Па што се случува? А!?
Среде руската агресивна инвазија на Украина, која урива цели градови и убива луѓе секој ден, исчезнувањето на плочите во спомен на советските луѓе кои ги загубија животите во Гулази или затворите на Народниот комесаријат за внатрешни работи – попознат како НКВД – изгледаат малку важно. Русија го започна своето гонење на оние кои ја открија вистината за режимот на Сталин долго пред војната во полн обем. Сепак, малите плочи од само 10 x 19 сантиметри на ѕидовите на обичните станбени згради успеаја да го избегнат заострувањето на режимот на Путин досега.
Борба со заборавот
Глобал војсис ја праша Евгенија Кулакова, координаторка во Санкт Петербург на проектот „Последна адреса“ – организацијата зад комеморативните плочи – дали ова е прво исчезнување на плочите и што може да значи тоа.
За жал, приказните за отстранетите плакети привлекуваат повеќе внимание на новинарите отколку нивната сторија. Ова е сосема разбирливо, и главно добро. Секогаш кога една плоча ќе исчезне, гледаме бран на огорченост и поддршка, што покажува дека на луѓето и на [нашето] општество му е потребен овој проект. „Последната адреса“ е активна во Санкт Петербург од пролетта 2015 година. Оттогаш, 434 плочи се поставени на 243 згради. За нас тие не се само плакети. Станува збор за 434 имиња и судбини, биографии, секој опишан во написите на веб-страницата „Последна адреса“. Секоја од овие плочи беше поставена затоа што некој го побара тоа. Ние самите не смислуваме имиња. Ние одговараме на барањата добиени преку нашата веб-страница. Најчесто потекнуваат од роднини на починатиот. Сепак, има многу барања од оние кои не се поврзани со жртвите, како што се „соседите“, луѓе кои сега живеат во иста куќа или стан, како и истражувачи или биографи.
Волонтерите од „Последна адреса“ ги проверуваат сите плакети двапати годишно и од почетокот на проектот во Санкт Петербург се отстранети само 45 плочи, вели Кулакова. Откако беа симнати плочите на авенијата Лесној 61, бројот порасна на 79 плочи на 26 згради.
„Дали е многу или не? гопрашува координаторот и смета дека тоа не е лош резултат од осумте години колку што постои проектот во градот. Исто така, дел од плочите беа привремено отстранети поради реновирање или реконструкција. Ако плочите исчезнале поради нечија жалба, активистите прават се што е во нивна моќ да ги вратат. За жал, тие можат малку да направат бидејќи не постојат регулативи за да им помогнат.
„Одлуката за плакетите треба да ја донесат сопствениците на имотот. Во случајот со авенијата Лесној 61, се надеваме дека ќе ги вратиме плочите бидејќи жителите и здружението на сопственици покажуваат разбирање и сакаат плакетите да се вратат откако ќе се решат правните прашања. Сè уште не го гледаме организираниот отпор на официјалните лица во Санкт Петербург кон нашиот проект, туку непочитување“.
Од друга страна, секоја плоча е важна, вели Кулакова.
79 имиња на луѓе кои веќе некогаш биле жртви на државен терор, чии имиња и околности на смртта не смееле да се знаат или рспоменуваат со децении, ниту од нивните роднини. Многумина од роднините на оние чии плакети се изгубени имаат тешки чувства за тоа, особено блиските потомци: децата и внуците кои и самите се далеку од тоа да бидат млади.
Се разбира, сакаме нашите плакети да висат на куќите, за никој да не ги симнува, па дури ни да се обиде да го стори тоа. Но, дури и да ја нема плочата, било привремено или трајно, споменот на личноста не може да се избрише. Овој спомен е сè уште жив во семејствата кои одговорно ја сфаќаат својата историја.
И, уште повеќе, приказната за жртвата оди подалеку од семејството. Секоја инсталација е настан покриен од медиумите. Секое име, со својата приказна и сродните документи, е безбедно на веб-локацијата „Последна адреса.“
Тимот на „Последна адреса“ продолжува да работи, ветува Кулакова. Активистите ги прифаќаат барањата, преговараат за одобрување на плакетите со жителите и сопствениците на станбените згради, објавуваат биографии на веб-страницата и, конечно, ги поставуваат плочите.
Според веб-страницата, има повеќе од 1280 плочи во 65 руски градови и села, додека 2735 барања се во тек. Слични проекти веќе постојат во Украина, Грузија, Молдавија, Германија, Франција и Чешка, а наскоро ќе се отворат и во Ерменија, Романија и Киргистан.
Работата на „Последна адреса“ е важен дел од руското граѓанско општество кое сè уште им дава надеж на многумина во земјата и на оние во егзил. По повеќе од 600 дена целосна воена агресија на Русија врз Украина, многумина можеа да ја најдат својата утеха во такви мали позитивни акции, но сепак не можат да не почувствуваат болка по уште еден смртоносен напад во Украина или задушување на невладините иницијативи. внатре во Русија. Оние кои внимателно ги следат репресиите што се развиваат во моментов во Русија може да имаат силно чувство дека историјата се повторува. Со вестите за исчезнатите плочи кои доаѓаат среде речиси неделните апсења за антирежимски или антивоени ставови, луѓето почнуваат да се прашуваат: колку брзо ќе биде поставена првата плоча со многу скорешни датумите и премногу познати имиња?
Подготви: Драган Мишев (ЦивилМедиа)
