Skip to content
Пишува: Борјан Јовановски
Руските разузнавачки служби се во голема акција во обид да ги повратат позициите по минатогодишното координирано масовно протерување на руските разузнавачи кои работат под дипломатска маска во Европа. Во 2022 беа изолирани повеќе од 400 разузнавачи пријавени во повеќе европски држави како дипломати.
Минатата недела финската служба за безбедност и разузнавање (СУПО) рече дека протерувањето на руските разузнавачи и одбивањето на визите за нивните замени, значително ги ослабнале разузнавачките операции на Москва во нордискиот регион.
„Руската разузнавачка станица во Финска се намали на околу половина од нејзината поранешна големина минатата година“, рече директорот на SUPO, Анти Пелтари, додавајќидека „Русија сега бара начини го компензира недостатокот преку други форми за тајни операции во Европа“.
Извори од европските разузнавачки служби за Политко велат, шефовите на руските шпиони се обидуваат да најдат начини да ја надоместат огромната загуба на амбасадите, кои, меѓу другото, имаа задача да ги „таргетираат талентите“ помеѓу локалното население во различни држави.
Во интервју за POLITICO, Дариус Јаунишкис, директор на Одделот за државна безбедност на Литванија, рече дека „руските разузнавачки служби се обидуваат да обноват или создадат нови можности за нивните разузнавачки активности во Европа“ и тие истражуваат „други методи за собирање разузнавачки информации.
Според Јаунишкис, критичната инфраструктура на Европа е клучна цел за руското собирање разузнавачки информации – приоритетот е да се следи „производството и снабдувањето со западно оружје за Украина“
Забелешките на Јаунишкис дојдоа само неколку недели откако Полска објави дека контраразузнавачките агенти разбиле шпионски синџир што работел за руското разузнавање, кое криело камери на важни железнички рути за следење на западните испораки на оружје и муниција наменети за Украина.
Министерот за одбрана Мариуш Блашчак посочи дека групата влегла од соседна Белорусија и според локалните извештаи, меѓу уапсените има и белоруски државјани. И уште позагрижувачки, полскиот министер за внатрешни работи Мариуш Камински на прес-конференција рече дека осомничените, кои биле сместени во близина на воениот аеродром Жешов-Јасионка, се подготвувале да „саботираат акции насочени кон парализирање на снабдувањето со опрема, оружје и помош за Украина.“
Оваа закана од саботажа и напади е јасно на ум и на Јаунишкис. „Руската воена разузнавачка служба редовно собира тактички и оперативни разузнавачки информации за воената и цивилната стратешка инфраструктура во Литванија и земјите соседни со Русија: од воени единици до енергетска инфраструктура“, рече тој. И, „Украина е добар пример за тоа како таквото тактичко разузнавање може да се користи за таргетирање на цивилната инфраструктура“.
И Норвешка и Литванија пријавија неовластени беспилотни летала кои летаат во близина на аеродроми и енергетска инфраструктура. Европските разузнавачи и понатаму се многу загрижени поради тоа што Русија ги активира таканаречените агенти за спиење или „илегалците“, шпиони скриени во целните земји, обучени да се мешаат со насловни приказни и лажни идентитети, кои живеат очигледно безопасни „нормални“ животи.
Од инвазијата на Украина, Бугарија, Словачка, Албанија, Холандија, Германија, Шведска и Норвешка сите уапсија руски агенти и кртови кои работеа или за ГРУ или за СВР.
Минатата година двајца Руси и еден Украинец беа уапсени додека се обидувале да влезат во албански воен комплекс за да се фотографираат. И, исто така, во 2022 година, бугарските обвинители открија детали од истрагата за армискиот резервен генерал кој работел во одбранбениот сектор, кој и пренесувал доверливи разузнавачки информации на Русија од 2016 година.
Словачкото контраразузнавање го уапси резервниот армиски полковник Павел Бучик минатата година, тврдејќи дека и давал информации на Русија за одбранбените сили на Словачка и Украина –
Бучик беше дел од четиричлениот круг управуван од ГРУ, во кој беше вклучен и Бохуш Гарбар – писател за проруска веб-страница, кој беше регрутиран во 2021 година од тогашниот руски воен аташе, а нивните состаноци во парковите беа снимени на видео од Словачки контрашпионски службеници. Меѓу задачите на Гарбар беше да бара поединци со симпатии кон Русија и да помогне во формирањето мрежа на агенти на влијание.
Во септември, судот во Унгарија во отсуство го осуди поранешниот европратеник Бела Ковач – член на десничарската партија Јобик кој сега е прогонет во Москва – на пет години затвор за шпионирање за Русија.
Сепак, соседните земји на ЕУ ја гледаат Унгарија како слаба алка во напорите за колективна контрашпионажа и покрај овој случај, бидејќи присуството на Меѓународната инвестициска банка контролирана од Русија во Будимпешта беше во фокусот на расправата откако премиерот Виктор Орбан се согласи дека може да се пресели таму во 2019 година.
Во актуелниот контекст на руската агресија во Украина и порастот на тензиите меѓу Западот и Москва го подигнаа нивото на готовност на западните разузнавачки служби кои сега работат на зајакнување на координацијата за да се зголемат капацитетите за пресретнување на руските разузнавачки активности. (НоваТВ)
