Вечерва, 21 јуни 2025 година, на самиот почеток на летната сезона, министерот за транспорт и врски Александар Николоски гордо ја пресече лентата заедно со директорот на ЈП за државни патишта Коце Трајановски, пуштајќи во употреба едвај шест километри асфалт од идниот автопат. Владата го претстави потегот како „брза артерија кон Охрид“, но критичарите потсетуваат дека симболичниот настан не ја менува суштината: по речиси 11 години, стотици милиони евра и еден од најголемите корупциски скандали во државата, автопатот Кичево–Охрид и натаму е далеку од финишот.
Од „експресен“ проект до децениска сага
- 2013 – Владата на ВМРО-ДПМНЕ, предводена од Никола Груевски, склучува договор со кинеската Sinohydro за 57 км автопат, финансиран со 505 милиони долари од Exim Bank на Кина.
- 2014 – 2018 – Рокот е четири години, но работите заглавуваат во свлечишта, експропријации и скапи „непредвидени работи“.
- 2025 – По повеќе од деценија завршени се околу 40 км, а секоја нова влада го поместува „крајниот рок“ – сега официјално октомври 2026.
Сметката расте, обвиненијата исто
Цената на тунелот Пресека скокна од првични 44 на над 111 милиони евра – зголемување од 254 %. Државниот завод за ревизија алармира на уште 312 милиони евра „дополнителни и непредвидени работи“. Предметот „Траекторија“ на СЈО стигна до суд со обвиненија дека Груевски и тогашниот министер Миле Јанакиески му овозможиле екстра профит на кинескиот изведувач и државна штета од најмалку 155 милиони евра, но дел од делата веќе застареа.
Опасниот спуст од Пресека – хронична црна точка
Додека институциите си ја префрлаат вината за доцнењата, возачите секојдневно се соочуваат со остри падини, недовршени банкини и мачни колони камиони кои губат брзина – а зиме и контрола – при спуштањето од планинскиот превој Пресека кон Охридската Котлина. Минатата зима таму имаше неколку судари и часовни блокади поради заледен коловоз и тешки возила без соодветна зимска опрема.
Плановите за Road Safety Audits предвидуваат четири независни проверки за делницата Пресека–Подмолје, но досега е спроведена само една. Дополнително, експерти предупредуваат дека стрмниот профил (над 7 % наклон на делови) бара понапредна сигнализација, посебни ленти за бавни возила и „escape‐ramps“ за камиони со отказани сопирачки – мерки кои сè уште не се во проектната документација.
Критичен биланс и неизвесен финиш
Отворањето на Подмолје–Охрид несомнено ќе скрати неколку минути и ќе го растовари регионалниот правец преку Пештани, но е далеку од првично ветениот „експресен коридор до крајот на 2018“. Дополнителен апсурд: и покрај хроничните доцнења, Sinohydro лани доби нови државни договори.