Што се крие зад пучот во Нигер?

По минатонеделниот ненадеен пуч во Нигер, руската воена група Вагнер го користи хаосот и антифранцуското расположение, вели новинарот Гаре Амаду во Нијамеј, додека обичните Нигерци се подготвуваат за најлошото, пренесува Гардијан.

Дали има вистинска, солидна поддршка за Русија во Нигер?

Поддршката на Русија во Нигер е ограничена на таканаречените пан-африканистички или алтер-глобализациски кругови, главно преку мрежите на социјалните медиуми. Меѓутоа, повремено, улични демонстрации со кои се бара повлекување на француската армија од Нигер се одржуваат од граѓанското општество или синдикатите. За време на нив редовно се веат руски знамиња.

М62, чадор организацијата на граѓанското општество формирана во 2022 година, е едно од водечките движења кои сурфаат на бранот антифранцуски чувства, заедно со верувањето дека руската воена поддршка преку групата Вагнер може да му помогне на Нигер во борбата против тероризмот. Некои членови на М62 не кријат дека сакаат да видат дека Нигер воспоставува односи со паравоениот Вагнер.

Но, проруското движење може да се најде и меѓу политичарите. Првиот, кој е познат по своите панафриканистички идеи и врски со Русија, е Абдурамане Оумару од партијата Инцин Африка. Тој често патува напред-назад во Русија за да се сретне со водечки личности. Вториот е претседателот на партијата МПД, Сулху. Тој беше уапсен под обвинение за договарање со странска сила за дестабилизација на Нигер.

Според информациите со кои располага Гардијан, таа сила е Русија. Се вели дека добил значителна сума пари за да оствари контакти во оваа насока. Друга група, партијата Умоја, го има истиот проруски став.

Овој развој на проруското движење во Нигер се случува на позадината на неуспехот на Франција да се бори против ширењето на џихадистичкиот тероризам во Сахел.

Како се доживува во Нигер веќе воспоставеното руско присуство во соседната земја Мали?

Општо земено, народот на Нигер позитивно гледа на присуството на Русија во Мали. Тие се жртви на пропагандата од Малиската хунта – CNSP (Национален совет за заштита на татковината) – за наводната ефикасност на групата Вагнер во борбата против тероризмот.

Тие не се двоумат да ги пофалат доблестите на односот на Вагнер со војската на Мали и имаат тенденција да ги отфрлат редовните обвинувања за масовни злосторства направени од Вагнер во Мали. Злосторството во Моура, кога 500 луѓе беа масакрирани од војници предводени од Русија – при што претседателот на Мали рече дека жртвите се терористи, и покрај тоа што ОН велат дека главно се цивили – е пример за многу Нигерци кои ја прифаќаат про-вагнеровата пропаганда.

Многумина се фокусираат на тоа како овој удар се поврзува со остатокот од Сахел – дали треба да видиме нешто препознатливо во она што се случува во Нигер?

Она што се случува во Нигер е многу различно. Тоа беа само неколкумина високи воени офицери кои видоа дека се наѕира пензионирањето и решија да направат пуч на демократски избраниот претседател со цел да го продолжат својот мандат во армијата. Апелот до Русија е упатен за да се спротивстави на неодобрувањето на меѓународната заедница за пучот.

Ова го објаснува патувањето на хунтата на ЦСНП во Бамако, во Мали, кое имаше за цел да ги олесни контактите со Вагнер. Целта е да се обезбеди сопствената безбедност на хунтата, како што е случајот во Централноафриканската Република и Мали.

За хунтата, исто така, прашање е да се најде сила за замена наспроти одбивањето на странските сили да соработуваат со нив.

Вагнер (или Русија) веројатно побара гаранции, што ја објаснува најавата на нигерската хунта, ставајќи крај на договорите за одбрана кои со децении го поврзуваа Нигер со Франција.

Колку добро Франција го разбира Нигер и неговиот народ и колку се силни врските?

Французите ја знаат социологијата на Нигер подобро од која било друга западна земја. Ова се должи на фактот што Нигер беше француска колонија до 1960 година и вековните културни и јазични врски ги поврзуваат двете земји. Антифранцуското чувство не завладеа како во Буркина Фасо и Мали.

Дали луѓето се загрижени за иднината? Кој страв е поголем – воена интервенција на EКОВАС (Економска заедница на западноафриканските држави) поддржана од САД или интервенција на Вагнеровата група/руска?

Луѓето се навистина загрижени за иднината. Ситуацијата е веќе неодржлива, со зголемувањето на цените на основните потреби заедно со прекинот на снабдувањето со електрична енергија, што Нигерија го снабдуваше со Нигер. Што се однесува до западната или руската воена интервенција, главната грижа на Нигеријците е да се искорени тероризмот во земјата и да се врати безбедноста во областите каде што има раселување на населението поради терористичката закана. Општо земено, луѓето се прилично скептични за западната интервенција во Сахел. Луѓето го сметаат за неефикасен.

И покрај обвинувањата против Вагнер, Нигерците имаат високо мислење за Русите и одреден восхит кон Путин. Тој се смета за силен човек кој се бори против она што повеќето Нигеријци го сметаат за негативните вредности на западот – ставовите кон хомосексуалноста, отфрлањето на религијата и наводната исламофобија. Тоа е истото чувство кај добар дел од популацијата на ЕКОВАС. Западот се смета за декадентен, додека Русија се смета за последен заштитник на моралните вредности драги на Африканците, како што се браковите меѓу мажи и жени и почитувањето на религијата.

Што мислат Нигеријците дека ќе се случи следно?

Општо земено, Нигерците се убедени дека Ековас ќе интервенира воено во Нигер. Веста за мобилизација на подрегионалните трупи стигнува до ушите на Нигерија. Исто така, објавено е дека има очигледен неуспех на преговорите иницирани од EКОВАС. Луѓето веќе почнаа да складираат прехранбени производи за да се подготват за секаква евентуалност.

Судбината на претседателот Мохамед Базум и неговото семејство е во рацете на хунтата и меѓународната заедница, особено Ековас и Африканската унија. Доколку дојде до воена интервенција, постои голема шанса многу луѓе, вклучувајќи го и Базум, да ги загубат животите. Според информациите што ги има Гардијан, Базум и да е во кампот на претседателската гарда, каде што се наоѓа неговата резиденција, тој всушност не е во рацете на пучистите. Тој е под заштита на неговите тешко вооружени телохранители. Ова објаснува зошто тој е способен да комуницира со светските лидери. Пучистите не можат да го земат, бидејќи стравуваат дека може да биде убиен во тој процес, што може да го втурне Нигер во хаос. Спротивно на изгледот, другиот армиски кор не го поддржува државниот удар.

Всушност, единствените приведени од пучистите се министрите и другите високи функционери на режимот во Базум, уапсени неколку дена по државниот удар. Ова е причината зошто тие комуницираат многу малку.

Подготви: Д. Мишев (ЦивилМедиа)