Украина во сенка на Блискиот Исток

Многу аналитичари не разбираат дека Путин денес го гледа конфликтот во Украина како дел од „вечната војна“ против Западот. Неговата цел повеќе не е да воспостави проруска Украина, туку да покаже дека прозападна Украина би била нешто повеќе од пропадната држава и дека, во секој случај, поддршката на Западот за Украина на крајот ќе пресуши.

Иван Крастев*

„Никој не верува во нашата победа повеќе од мене“, рече украинскиот претседател Володимир Зеленски во неодамнешното интервју за магазинот „Тајм“. И тој е во право.

Соочени со мрачната реалност на закочената контраофанзива во Украина, и по крвавиот напад на Хамас и непропорционалниот одговор на Израел, многу аналитичари се прашуваат дали Западот сè уште има остварлива стратегија за руската војна во Европа.

Кој сè уште реално верува дека Киев може да ја врати територијата анектирана од Русија во следните година или две, кога дури и генералот Валериј Залужни, популарниот началник на Генералштабот на украинските вооружени сили, јасно стави до знаење дека „најверојатно нема да има значајни и величествени откритија“? А кој, освен најтврдокорните оптимисти, верува дека претседателот Владимир Путин е подготвен за какви било значајни преговори една година пред претседателските избори во САД, кога неговиот миленик Доналд Трамп води на анкетите?

Навистина, и воените јастреби и мировните гулаби во однос на Украина почнуваат да изгледаат опасно одвоени од реалноста.

Не е изненадувачки што расположението на јавноста се затемни – и во Украина и на Запад. Бидејќи републиканците се спротивставуваат на дополнителното американско финансирање за воените напори на Киев и вниманието се префрла на Блискиот Исток, поддршката од Запад за Украина не може да се земе здраво за готово.

Европејците сега се соочуваат со две многу различни, но меѓусебно поврзани војни кои ја загрозуваат не само безбедноста на Европа, туку и политичкиот идентитет на европските општества. И двете војни вклучуваат нуклеарни сили и двете се од големо симболично значење.

Војната меѓу Израел и Хамас не само што го привлече вниманието на јавноста кон Блискиот Исток и создаде конкуренција за ресурси, туку и ја ослабна идејата дека има нешто необично во природата на руската агресија. Кога Русија престана да испорачува енергија на градовите во Украина, беше обвинета за воени злосторства. Израел го блокира снабдувањето со струја и вода за Газа. Дали Украина и Западот се подготвени тоа да го наречат воено злосторство?

Една неодамнешна студија за „геополитиката на емоциите“ спроведена од Европскиот совет за надворешни односи во пресрет на војната во Газа открива вознемирувачки, иако очекуван, тренд. Јавното мислење во големите незападни земји повеќе го интересира кога ќе заврши војната, отколку како ќе заврши.

Јавноста ги гледа Западот и Украина, а не Русија како главна пречка за мирот. Мнозинството во таканаречениот глобален југ очекува дека Москва ќе надвладее во следните пет години, а конфликтот го сметаат за судир меѓу САД и Русија преку посредници.

Во првите месеци од војната, Кремљ беше во заблуда дека неговата „специјална воена операција“ ќе заврши за неколку недели и дека Украина ќе ги пречека руските трупи како ослободители. Но, агресивната војна што Путин ја започна во 2022 година не е истата што се води сега.

Многу аналитичари не разбираат дека Путин денес го гледа конфликтот во Украина како дел од „вечната војна“ против Западот. Неговата цел повеќе не е да воспостави проруска Украина, туку да покаже дека прозападна Украина би била нешто повеќе од пропадната држава и дека, во секој случај, поддршката на Западот за Украина на крајот ќе пресуши.

Во оваа нова средина, предизвикот со кој се соочува Западот е неверојатно сличен на оној со кој се соочија САД во Западна Германија (особено Западен Берлин) на почетокот на Студената војна.

Западот треба да докаже дека Украина е место каде што инвеститорите се подготвени да ги вложат своите пари дури и пред да заврши војната – заштитени, се разбира, со батерии од ракети Патриот. Тоа мора да биде и земја во која се подготвени да се вратат голем број Украинци кои моментално живеат надвор од својата татковина. И, конечно, неопходна е можноста преговорите за пристапување на Украина во ЕУ да започнат дури и додека војната сè уште беснее.

Сепак, највпечатливото откритие на истражувањето на Европскиот совет за надворешни односи е дека многумина во незападните земји кои веруваат дека Русија ќе надвладее во Украина, исто така веруваат дека ЕУ ќе престане да постои во рок од 20 години. Ова треба да ги разбуди европските лидери да обрнат внимание на фактот дека овде не е загрозен само украинскиот суверенитет.

Фајненшл Тајмс, 16.11.2023.

Превод на Милица Јовановиќ

Преземено од Peščanik.net, 20.11.2023.

*Иван Крастев е политиколог, претседател на Центарот за либерални стратегии во Софија, Бугарија, постојан соработник на Институт за хумани науки во Виена и соработник во фондацијата Роберт Бош во Берлин. Тој е основачки член на одборот на Европскиот совет за надворешни односи, член на одборот на доверители на Меѓународната кризна група и редовен колумнист во The New York Times.